بلاتکلیفی در تبادلات تجاری با افغانستان| خواب بازارچه های مرزی تمامی ندارد

خراسان‌جنوبی به عنوان یکی از استان‌های مرزی کشور ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد که فرصت بسیار خوبی را برای صادرات و تولید محصولات با هدف صادرات ایجاد کرده است.

اما به نظر تحولات سیاسی افغانستان که از تابستان ۱۴۰۰ آغاز شده است و برخی بدقولی‌های و بهانه جویی طرف افغانستانی بر روند تبادلات تجاری سایه افکنده است تا جایی که گلایه استاندار خراسان جنوبی را نیز به همراه داشته است.

 به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی بیرجند به نقل از خبرگزاری بازار ،جواد قناعت در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۴۰۰ در دیدار با دیدار جابر انصار سرکنسول افغانستان در مشهد و شیر احمد عمار مسئول نمایندگی وزارت خارجه افغانستان با اشاره به نشست دوجانبه با والی فراه اظهار کرد: استانداران استان‌های مرزی ایران در خصوص تصمیم گیری برای مراودات با همسایه‌های مرزی، از طرف وزارت‌های کشور و امور خارجه، اختیار تام دارند و این انتظار هم می رود که والی فراه هم این اختیار را در تصمیمم گیری‌ها داشته باشد.

گلایه استاندار از طرف افغانستانی
قناعت متذکر شد: برای آن دیدار، تفاهم نامه‌ای آماده شده بود و ما آمادگی لازم برای امضای آن را داشتیم اما والی فراه، امضای تفاهم نامه را به جلب موافقت بزرگان کابل موکول کرد.

وی تأکید کرد: از تاریخ دیدار ما ۱۷ روز می‌گذرد و هنوز اقدامی از ناحیه والی فراه صورت نگرفته و این به معنای از دست دادن زمان است که به ضرر دو طرف است.

به گفته وی؛ یکی از مصوبات آن دیدار، معرفی نمایندگان تام الاختیار دو طرف بود که بتوانند طی نشست‌های مکرر، در خصوص حل و فصل مسایل رایزنی کنند.

کیفیت بالای سوخت صادراتی خراسان جنوبی
استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در بحث سوخت نیز آن روز مفصل بحث شد، گفت: سوختی که از مرزهای ایران به افغانستان صادر می شود، در بهترین پالایشگاه ها و طبق استانداردهای ویژه تولید می‌شود.

قناعت متذکر شد: صحبت در خصوص کیفیت و استاندارد سوخت، نظر کارشناسی نیاز دارد و هر کسی نمی‌تواند در این زمینه اظهار نظر کند.

وی با تأکید بر این که ما بهترین پالایشگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها را در سطح کشور داریم، اظهار کرد: همان طور که در دیدار با والی فراه عنوان شد، این امکان برای کارشناسان و مهندسان شما فراهم است که از امکانات پالایشگاهی و آزمایشگاهی ما در سطح کشور بازدید کنند و از استاندارد بودن سوخت تولید ایران مطمئن شوند.

خالد اکبری، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی بیرجند که از ۱۶ سال پیش در حوزه صادرات با افغانستان فعالیت می‌کند، اظهار داشت: تحولات سیاسی در افغانستان بر فعالیت تجار ما با این کشور تأثیر گذاشته است و به نظر می‌رسد برای بهبود شریط باید کمی زمان بدهیم.

ضرورت رایزنی و جلسات مشترک مرزی با کشور همسایه
وی بیان کرد: البته رایزنی‌های دوجانبه و جلسات مشترک مرزی مسئولان خراسان‌جنوبی از استانداری، نماینده سازمان صمت و اتاق بازرگانی و …با ظرف افغانستانی تا اندازه ای می‌تواند به بهبود اوضاع و شرایط کمک کند و رفع مسائل دوجانبه کمک کند.

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی بیرجند گفت: طرف افغانستانی باید به این نکته توجه ویژه داشته باشد که اگر سرمایه گذاری در مرز، منطقه ویژه اقتصادی و… انجام می شود به سود دو کشور است و تنها طرف ایرانی از آن سود نمی برد.

بهانه جویی‌ها برای ترانشیپ سوخت
اکبری با اشاره به برخی بهانه جویی‌ها و ایجاد مانع طرف افغانستانی در بحث ترانشیپ سوخت و فرآورده‌های نفتی بیان‌کرد: این بهانه جویی‌ها البته در خود کشور افغانستان منجر به افزایش قیمت سوخت شده است.

وی ادامه‌داد: بهانه آنان مسائلی چون کیفیت پایین محصول است اما من به عنوان کسی که چندین سال است در این حوزه فعالیت می‌کنم با قاطعیت می‌گویم ۸۰ درصد فرآورده های نفتی و سوخت صادراتی ما به افغانستان کیفیت خوبی دارد.

درخواست بازگشایی بازارچه های مرزی
این تاجر اهل خراسان جنوبی گفت: با توجه به نقش بازارچه‌های مرزی در معیشت مرزنشینان درخواست ما بازگشایی بازارچه‌های مرزی مشترک خراسان جنوبی با افغانستان(گلورده یا میل ۷۳، دوکوهانه و یزدان) بوده است که طرف افغانستانی در این زمینه مانع ایجاد می‌کند.

علیرضا خامه زر، رئیس کمیسیون مدیریت واردات و توسعه صادرات اتاق بازرگانی بیرجند اظهار کرد: به نظر می‌رسد در شرایط فعلی برای بهبود روابط اقتصادی با افغانستان فراتر از اتاق‌های بازرگانی و در سطح روابط سیاسی دو کشور باید تصمیم‌هایی گرفته شود.

تنش های سیاسی در افغانستان و کاهش ۳ درصدی صادرات
وی با اشاره به اینکه بعد از تنش‌های سیاسی در افغانستان و تغییر دولت در این کشور مشکلاتی در تعامل اقتصادی تجار ما در خراسان جنوبی با افغانستان و صادرات محصولات به ویژه در مصالح ساختمانی به وجود آمد، بیان کرد: کاهش سه درصدی صادرات در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۰ یکی از نتایج این مشکلات است.

خامه زر ادامه‌داد: در شرایطی که حاکمان فعلی در افغانستان نه در سخن که در عمل موضع خود در قبال روابط با همسایگان را مشخص نمی‌کنند و حتی در فصل زمستان برای صادرات سوخت بهانه‌هایی را مطرح می‌کنند، مشکلاتی در صادرات رخ می‌دهد.

وی یادآور شد: شاید مسائلی چون کشت فراسرزمینی یکی از راهکارهای افزایش روابط اقتصادی خراسان جنوبی و ولایت فراه و به طور کلی افغانستان باشد ولی کشت فراسرزمینی نیز نیاز به تضمین دولت مقابل دارد و البته ما هنوز حاکمان فعلی افغانستان را به عنوان دولت افغانستان به رسمیت نشناخته‌ایم.

رئیس کمیسیون مدیریت واردات و توسعه صادرات اتاق بازرگانی بیرجند گفت: اگر شرایط و اوضاع به همین منوال پیش رود در آینده نیز شرایط تغییر چندانی نخواهد کرد.

جذب سرمایه گذاران افغانستانی برای سرمایه گذاری در مناطق ویژه
حسن رحیمی زاده، مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی اظهار کرد: یکی از مهمترین راهکارهای افزایش روابط اقتصادی با افغانستان جذب سرمایه‌گذاران این کشور و سرمایه گذاری در مناطق ویژه اقتصادی است.

وی بیان‌کرد: سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران در مناطق ویژه اقتصادی از این جهت حائز اهمیت است که تنش‌های سیاسی نمی‌تواند در فعالیت آن خللی به وجود آورد.

مدیرکل گمرکات خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه یکی دیگر از راهکارهای رونق اقتصادی با افغانستان بهبود وضعیت زیرساخت‌های حمل و نقل است، گفت: به طور طبیعی وقتی که فرودگاه بیرجند پرواز به سمت افغانستان داشته باشد این ارتباط افزون خواهد شد.

رحیمی زاده در پاسخ به این سؤال که طرف افغانستانی همواره از کمی واردات ایران از افغانستان گلایه دارد، بیان‌کرد: به واسطه برخی از بحران‌های ارزی در سال‌های قبل گذشته محدودیت هایی در زمینه واردات برخی از کالا مقرر شده است که محدود به افغانستان نیست و از طرفی افغانستان کشور تولید کننده نیست که وارداتی از این کشورها داشته باشیم.

واردات محصولات کشاورزی قوانین قرنطینه‌ای سختی دارد
وی ادامه‌داد: ما از افغانستان بیشتر می توانیم محصولات کشاورزی وارد کنیم که آن هم قوانین قرنطینه‌ای و بهداشتی بسیار سختی دارد.

مدیرکل گمرکات خراسان‌جنوبی یادآور شد: یکی دیگر از مهمترین راهکارهای افزایش تعاملات با افغانستان بحث کشت فراسرزمینی به واسطه منابع آبی موجود در این کشور است که البته جهاد کشاورزی نیز در این زمینه برنامه‌هایی دارد.

رحیمی زاده با اشاره به برخی آمارهای ۱۱ ماهه صادرات در خراسان جنوبی گفت: کل کالاهای صادراتی خروجی از طریق گمرکات استان در سال ۱۴۰۰ تاکنون از نظر ارزشی ۶۷۶ میلیون و ۵۰۰ هزار و ۳۵۳ دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش سه درصد کاهش داشته است.

وی ادامه داد: عمده اقلام صادرات قطعی گمرک استان در این مدت شامل صیفی جات، سیمان، هیدروکربن سبک، کاشی و سرامیک، گازوئیل و خرما و روغن سوخت تقطیری، قیر و میلگرد بوده است.

افغانستان در صدر صادرات از خراسان جنوبی
مدیرکل گمرکات خراسان‌جنوبی یادآور شد: نکته قابل توجه این است که افغانستان در صدر این صادرات قرار دارد و بعد از آن کشورهای عراق، پاکستان و ترکمنستان قرار دارند که آن‌ها نیز همسایه ایران هستند.

وقتی سخن از رونق تولید می‌زنیم یک پایه مهم رونق گرفتن تولید، صادرات کالا به ویژه به کشورهای همسایه است. وقتی گرهی در مسیر صادرات وجود داشته باشد نه تنها در فعالیت بازرگانان ما بلکه در تولید کالاها و اشتغال کارگران ما (به ویژه کارخانه‌هایی که با هدف صادرات ایجاد شده‌اند) نیز تأثیرگذار خواهد بود.

از این جهت موانع صادرات با کشور افغانستان که بعد از تحولات سیاسی در این کشور به وجود آمده است را باید با تدبیر و رایزنی‌های دو جانبه از مسیر راه برداشت تا ۱۴۰۱ آمار تبادلات تجاری با کشور همسایه کاهشی نباشد.