در دومین نشست مشترک کمیته کارشناسی شورای گفتگو و کنسرسیوم زرشک استان مطرح شد: راهکارها و پیشنهادات برای افزایش بهره وری و فروش محصول زرشک
دومین نشست مشترک کمیته کارشناسی شورای گفتگو و کنسرسیوم زرشک استان در روز شنبه مورخ ۱۴۰۰/۰۶/۱۳ در محل سالن جلسات اتاق بازرگانی برگزار گردید.
سید حسین خیریه، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند – با بیان اینکه زرشک یکی از محصولات استراتژیک استان است و با توجه به اینکه نزدیک به فصل برداشت هستیم گفت: پیگیری مداوم برای حل مشکلات کشاورزان و سرمایه گذاران این محصول ضروری است. خیریه اعلام نمود: در جلسه گذشته شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، استاندارمحترم تکلیف نموده است که جلسه فوق‌العاده‌ای خاص محصول زرشک برگزار تا تصمیمات نهایی جهت رفع مشکلات این محصول گرفته شود. وی بیان داشت: یکی از پیشنهادات مطرح شده در جلسه گذشته شورای گفتگو مبحث آموزش کشاورزان در زمینه راهکارهای کاهش بار میکروبی محصول زرشک توسط جهاد کشاورزی بود که در این زمینه باید برنامه زمانبندی مشخص صورت گرفته و با توجه به اهمیت موضوع آموزش کشاورزان در اولویت قرار گیرد.
خیریه با بیان اینکه احداث بارگاه‌های زرشک بر اساس دستورالعمل‌های مربوطه، از دیگر پیشنهادات جلسه گذشته بود، تصریح کرد: اکنون برای هر نیم هکتار (۵ هزار متر) سطح زیر کشت ۷۰ متر مجوز بارگاه زرشک صادر می‌شود. که نظام مهندسی کشاورزی استان طی مکاتبه ای با دبیرخانه شورا پیشنهاد نموده است که سطح زیر کشت برای ایجاد بارگاه زرشک به هزار متر کاهش یابد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند در ادامه اعلام داشت: درخواست ما از جهاد کشاورزی و استاندار محترم در جلسه فوق العاده شورای گفتگو این خواهد بود که اجازه ساخت واحد مسکونی بر روی بارگاه‌های زرشک داده شود زیرا این امر موجب استقبال کشاورزان در ساخت بارگاه‌های زرشک خواهد شد. خیریه کاهش متراژ جهت ساخت بارگاه های زرشک را از دیگر درخواست های بخش خصوصی اعلام نمود و افزود: با توجه به وجود خرده مالکی در استان پیشنهاد می‌شود اگر جمع مالکیت اراضی زرشک کاران به ۵ هزار متر رسید برای ساخت بارگاه زرشک مجوز لازم صادر شود.
خیریه، یکی دیگر از تأکیدات استاندار را سرمایه گذاری در حوزه زرشک عنوان کرد و گفت: در این راستا اتاق تعاون پیگیری های لازم جهت ایجاد تعاونی محصولات کشاورزی استراتژیک استان را انجام می‌دهد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی با اشاره به مصوبات جلسه گذشته کمیته کارشناسی شورای گفتگوی مورخ ۱۴۰۰/۰۵/۲۴ عنوان نمود: مقررشده بود جهاد کشاورزی استان نسبت به عارضه‌یابی واحدهای فرآوری زرشک اقدام و لیست واحدهای فراوری قابل احیاء که ظرفیت تولید بالا و امکان بازگشت به چرخه تولید دارند را تا سوم شهریورماه به دبیرخانه شورا ارائه نماید که تاکنون این لیست به دبیرخانه ارسال نشده است.
خیریه در ادامه خواستاربررسی مشکلات واحدهای فراوری وبسته بندی و ارائه پیشنهادات به منظور احیا و افزایش ظرفیت این واحدها جهت طرح در جلسه آتی شورای گفتگو شد و خواستار ارائه تسهیلات کم بهره از سوی بانک ها به صنایع تبدیلی درقبال تعهد این واحدها جهت خرید زرشک از کشاورزان شد.
خیریه ادامه داد: در حوزه محصولات استراتژیک و از جمله زرشک موازی کاری‌ها زیاد است و با راه اندازی و فعال سازی تعاونی کشاورزی محصولات استراتژیک استان انتظار می رود همه تشکل های مربوطه جهت حل مشکلات یک سو و واحد عمل نمایند. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی درخصوص قیمت گذاری زرشک خواستار ورود جهاد کشاورزی و سازمان تعاون روستایی در این خصوص شد و تأکید نمود: باید هرچه سریع‌تر قیمت کف اعلام شود تا دلالان قبل از برداشت زرشک در تعیین قیمت ورود نکنند و محصول کشاورزان را از دست آنها با رقم پایین خارج کنند. وی در خصوص تأمین سرمایه در گردش جهت خرید تضمینی زرشک کشاورزان را از محل فروش اموال تملیکی استان پیشنهاد نمود.
خیریه در ادامه با اشاره به پژوهش های انجام شده در دانشگاه‌های استان در زمینه محصولات استراتژیک خواستار اعلام و انعکاس این پژوهش ها به اتاق بازرگانی استان شد تا در جلسات کارشناسی مطرح تا درحوزه اجرا استفاده شود.
عبدالرضا، رضایی – مدیرامور باغبانی جهادکشاورزی استان هم در این جلسه با بیان اینکه محصول زرشک از نظر اقتصادی و اشتغال بیشترین تأثیر را در استان دارد، بیان داشت: خراسان جنوبی تنها تولید کننده زرشک کشور و دنیا است. وی با تاکید بر اینکه باید توجه ویژه‌ای برای حل مشکلات این محصول انجام شود، تصریح کرد: زرشک چون خاص استان است تمام ارگان‌ها و دستگاه‌ها باید بیشترین تمرکز را روی این محصول مهم بگذارند. به گفته وی معیشت حدود ۵۰ هزار خانوار در استان به این محصول وابسته است. رضایی با اشاره به پیشنهاد مطرح شده از سوی سازمان نظام مهندسی کشاورزی در خصوص کاهش سطح زیر کشت برای صدور مجوز احداث بارگاه زرشک ضمن اشاره به ابلاغ بخشنامه سازمان امور اراضی کشاورزی کشور اعلام نمود: چندین مکاتبه از سوی جهادکشاورزی ارسال شده که تا کنون موافقتی در این خصوص اعلام نشده است. وی با بیان اینکه در خراسان جنوبی خرده مالکی زیاد است عنوان کرد: موضوع باید در شورای گفتگو مطرح شود تا در سطح ملی پیگیری گردد.
رضایی اعلام کرد: در گذشته به ازای هر دو هزار و ۵۰۰ متر سطح زیر کشت مجوز احداث بارگاه صادر می‌شد اما از زمانی که سازمان امور اراضی ورود کرد، بخشنامه تغییر کرد. وی در زمینه احداث ساختمان مسکونی بر روی بارگاه‌ها هم گفت: قبلاً امور اراضی مجوز برای ساخت خانه روی استخر را صادر می‌کرد اما این مورد نیز لغو شده است. رضایی با بیان اینکه تجربه نشان داده است که ساخت خانه در داخل باغ‌ها موجب رونق کشاورزی در استان شده است، بیان کرد: متأسفانه اکنون برای هر یک هکتار، مجوز ساخت خانه کارگری بین ۳۰ تا ۵۰ متر صادر می‌شود. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همچنین با بیان اینکه قبلا دربحث واگذاری زمین جهت مجوز بارگاه براساس تبصره ۴ ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی اقدام می شد که نیاز به سند محضری نداشته اعلام نمود اکنون این امر ملقی شده و تبصره یک ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی مطرح است که نیازمند سند محضری است که با توجه به اینکه در استان خراسان جنوبی بحث خرده مالکی مطرح است و اکثر اراضی کشاورزی فاقد سند رسمی و محضری می باشد بحث صدور مجوز گلخانه ها، بارگاه های زرشک، انبار، قسمت های اداری و خانه کارگری را که نیاز مند تغییر کاربری است با چالش جدی مواجه نموده است و درخواست استان حذف این مورد و یا مستثنی شدن استان می باشد.
غلامرضا رحیمی، کشاورز نمونه استان- نیز بیان کرد: سه سال قبل برای احداث بارگاه و واحدفراوری زرشک در شهرستان درمیان درخواست داده‌ایم و پیگیری های انجام شده جهت ۷ هزار و ۵۰۰ متر بود که علی رغم اینکه ۱۸ ماه صدور مجوز به طول انجامید، تنها مجوز جهت ۵ هزار متر بارگاه زرشک موافقت شده است.
احمد بیکس، مدیربازرگانی جهاد کشاورزی استان – درخصوص مشکل مطرح شده توسط آقای رحیمی بیان داشت: درخواست این کشاورز فعال و نمونه شهرستان درمیان در جهاد کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و دستورات لازم صادر خواهد شد.
مدیر بازرگانی جهاد کشاورزی استان درخصوص مصوبات کمیته کارشناسی مورخ ۲۴/۰۵/۱۴۰۰ اعلام داشت: تا عصر امروز لیست واحدها و عارضه‌یابی مشکلات آنها جمع بندی و ارائه خواهد شد. وی با اشاره به مصوبه پیگیری جهاد کشاورزی در خصوص راه اندازی سازمان زرشک و عناب در استان گفت: پیگیری‌هایی که انجام دادیم پاسخی دریافت نکردیم و مجدد نیز پیگیری لازم را خواهیم داشت. بیکس در خصوص پیگیری تسهیلات برای احداث آزمایشگاه محصولات جهاد کشاورزی هم گفت: درخواست سرمایه گذار در این زمینه به دست ما نرسیده و البته تسهیلاتی هم در این زمینه فعلاً نداریم.
مدیر بازرگانی جهاد کشاورزی استان، خواستار معرفی محصولات استراتژیک استان در رسانه ملی و شبکه‌های سراسری شد و خواستار تأمین سرمایه در گردش جهت خرید زرشک در فصل برداشت از طریق طرح در شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان شد. وی با بیان اینکه در زمینه بازاریابی باید در سایر استان‌ها ورود کنیم، تصریح کرد: باید تجار و بازرگانانی که در حوزه محصولات استراتژیک استان فعالیت می‌کنند را شناسنامه دار کنیم و از آنها بخواهیم در جلسات مرتبط شرکت کنند. استفاده از ظرفیت وزارت امور خارجه در زمینه معرفی محصولات استراتژیک کشاورزی استان درخارج از کشور، ورود دانشگاه علوم پزشکی در خصوص معرفی خواص و اثرات این محصولات به عموم مردم و همچنین یکپارچه سازی دستگاه و تشکل های مختلفی که در فصل برداشت محصول زرشک ورود می کنند، به منظور هم افزایی و جلوگیری از موازی کاری ازدیگر پیشنهادات مطرح شده توسط مدیربازرگانی جهاد کشاورزی استان در این جلسه بود.
حمید رضا یوسفی، نائب رئیس اتاق تعاون استان هم در این جلسه با اشاره به سفر رئیس اتاق تعاون ایران به استان اظهار داشت: در این سفر راه اندازی شرکت تعاونی بزرگ محصولات استراتژیک استان مصوب شد که ۱۰۰ میلیارد تومان جهت سرمایه اولیه این تعاونی مصوب شده است که براساس جلسات متعددی که در خصوص تأمین اعتبار این تعاونی برگزار گردیده است، مقرر شد: ۴۹ درصد سهم بخش دولتی و ۵۱ درصد سهم بخش خصوصی در تأمین این تعاونی باشد. وی با اشاره به جلسه کمیته کارشناسی شورای گفتگو مورخ ۱۰/۰۶/۱۴۰۰ در محل اتاق تعاون (درخصوص راهکارهای تأمین مالی سهم بخش دولتی در تعاونی مذکور)، اعلام داشت: پیشنهادات مطرح شده در جلسه آتی شورای گفتگو اعلام و تصمیم گیری خواهد شد.
نائب رئیس اتاق تعاون استان با بیان اینکه خراسان جنوبی قطب تولید زرشک، زعفران و عناب کشور است عنوان نمود تنها راه برای نجات این محصولات و حل مشکلات راه اندازی شرکت تعاونی است. وی با بیان اینکه راه اندازی تعاونی کشاورزی محصولات استراتژیک استان موضوعی کارشناسی شده است، عنوان کرد: باید سرمایه‌های خرد جمع آوری و به سرمایه‌های بزرگ تبدیل شود.
حامد نخعی، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه کشاورزی خراسان جنوبی – بیان داشت: صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی تمامی مباحث را در کنار دولت و بخش خصوصی با سیاست‌های حمایتی می‌تواند پیگیری کند. وی با اذعان به اینکه سالانه ۲۲ میلیارد زرشک از کشاورزان خریداری کرده‌ایم، گفت: در استان ۲۳۳ تشکل تعاونی داریم که از این تعداد ۷۳ تشکل مربوط به تعاون روستایی و الباقی ذیل اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی فعالیت دارند و ۴۲ هزار کشاورز و سهامدار این تعاونی‌ها از خدمات صندوق حمایت به طور غیر مستقیم منفعت می‌برند. نخعی با بیان اینکه ۳۱ هزار نتیجه تحقیقاتی در گوگل و جست جو گرهای علمی پیدا کردیم، گفت: ۱۰۰ محصول دارویی از مواد مؤثری زرشک شناسایی شد که در این زمینه با دانشگاه تهران وارد قرار داد شده ایم.
مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه ۷ درصد ارزش افزوده کشور در بخش کشاورزی است، تصریح کرد: در سال ۹۱ صندوق حمایت از بخش کشاورزی استان با ۲۰ میلیارد تومان سرمایه جایگاه دوم را در کشور داشته و در سال ۱۴۰۰ با ۴۲ میلیارد تومان سرمایه جایگاه ۱۹ کشوری را داریم و حداقل باید ۱۲۰ میلیارد تومان سرمایه داشته باشیم تا بتوانیم انتظاراتی که از ما دارند را تامین کنیم.
رسول عباسی – نماینده دفتر هماهنگی امور سرمایه گذاری و اشتغال استانداری خراسان جنوبی، با بیان اینکه فصل برداشت زرشک نزدیک است گفت نیاز است در این حوزه به منظور حل مشکلات برنامه کوتاه مدت ارائه شود. وی با بیان اینکه جهاد کشاورزی طبق مصوبه جلسه گذشته کمیته کارشناسی باید نسبت به عارضه‌یابی واحدهای فرآوری زرشک اقدام می‌کرد خواستار ارائه لیست واحدهایی که توان تولید بالا و زمینه احیا آنها فراهم می باشد، شد و افزود پیگیری درخصوص ایجاد سازمان زرشک، زعفران و عناب در استان و پیگیری در خصوص تسهیلات احداث آزمایشگاه تخصصی محصولات استراتژیک استان توسط جهاد کشاورزی از دیگر موارد مصوب در جلسه گذشته کمیته کارشناسی بود که نیازمند پیگیری و ارائه مستندات توسط جهاد کشاورزی می باشد.
جعفری، معاون تعاون روستایی با بیان اینکه تشکلی که پول در اختیار نداشته باشد هیچ دردی را نمی‌تواند دوا کند، ادامه داد: اگر پذیرفتیم با اتاق تعاون استان برای راه اندازی تعاونی بزرگ محصولات استراتژیک پای کار بیایم به این خاطر است که بخش دولتی را پای کار بیاوریم زیرا صرفاً با ظرفیت بخش خصوصی مشکلات حل نمی‌شود.
معاون تعاون روستایی استان همچنین اعلام داشت: ظرفیت ۳ هزار و ۱۰۰ تن فرآوری زرشک در استان وجود دارد. جعفری در زمینه محتوای تبلیغاتی برای معرفی محصولات استراتژیک استان هم گفت: با باشگاه خبرنگاران و شبکه بازار در این زمینه وارد مذاکره شده‌ایم و تولید محتوا و پخش آن انجام شده است. وی با اشاره به انعقاد قرارداد در زمینه بازاریابی و فروش محصولات استراتژیک استان از جمله زرشک عنوان کرد: قراردادهایی با فروشگاه های اتکا و شهروند داشته‌ایم و توزیع زرشک خشک در این فروشگاه‌ها انجام می‌شود. جعفری تصریح کرد: مجموع خریدی که این فروشگاه‌ها در زمینه محصول زرشک استان به صورت سالانه دارند حدود ۵۲ تن است و این گرهای از مشکلات زرشک استان را با توجه به حجم تولیدی که داریم باز نمی‌کند.
جعفری با بیان اینکه سالانه بیش از ۲۲ هزار تن زرشک خشک در استان تولید می‌شود، گفت: از این میزان تنها ۳۰۰ تن سالانه صادر می‌شود. وی با بیان اینکه ۲۳ مجوز برای بسته بندی زرشک در استان صادر کرده‌ایم که ۸ هزار و ۸۹۰ تن زرشک خشک را ظرفیت دارند گفت اینها باید وارد گود شوند. معاون تعاون روستایی استان تعداد مجوزهای بارگاه‌های زرشک را نیز ۴۱ مورد اعلام کرد و افزود: ظرفیت این بارگاه‌ها سه هزار تن زرشک تازه است که معادل ۶۷۷ تن زرشک خشک می باشد.
معاون تعاونی روستایی استان با اشاره به اینکه ظرفیت‌های بالقوه‌ای که داریم بالفعل نمی‌شود، افزود: اینکه اعلام می‌کنند زرشک پفکی سال ۹۸ در انبارها مانده است را من رد می‌کنیم زیرا ما متقاضی خرید بودیم اما محصولی ارائه نشد. وی همچنین اذعان داشت: زرشک فعلی که در بازار موجود است محصول سال ۹۹ است. جعفری در پایان باتأکید براینکه خرید زرشک تازه باید در اولویت قرار گیرد خواستار تأمین سرمایه در گردش برای خرید زرشک تازه شد.
سبحان مصطفایی، عامل توسعه خوشه خشکبار شرکت شهرک های صنعتی استان – هم در این جلسه با بیان اینکه در رابطه با آزمایشگاه تخصصی محصولات استراتژیک استان بیشتر از یک ماه است که اقدام شده است، افزود: درخواست سرمایه گذار به سازمان‌های ذیربط ارائه شده است و زیر ساخت‌های لازم برای احداث آزمایشگاه فراهم است اما تکلیف تسهیلات معلوم نیست. مصطفایی در ادامه تأکیدنمود: از طریق شرکت شهرک‌های صنعتی درخواست خود را به سازمان‌های مربوطه ارسال کردیم و رونوشت به سازمان جهاد کشاورزی هم ارسال شده است.
راضیه کفایی، مدیراداره غذا معاونت غذا و دارو – عنوان کرد: در خصوص آزمایشگاه محصولات استراتژیک در جلسات قبل هم بحث شد و قرار بر این بود که استاندارد در این زمینه پیگیری‌های لازم را داشته باشد. وی تصریح کرد: اداره کل استاندارد اعلام کرده بود که آزمایشگاه و تجهیزات آن را دارد و نیازمند اپراتور دستگاه بود.
کفایی همچنین بیان داشت: در دانشگاه علوم پزشکی نیز پیگیر خرید دستگاه آتومیک هستیم و اگر مجهز شد در این زمینه آماده همکاری هستیم. مدیراداره غذا معاونت غذا و دارو در خصوص معرفی خواص محصولات زرشک و عناب استان گفت تا کنون با دانشگاه علوم پزشکی دراین خصوص مکاتبه‌ای نشده است، اما اگر در این زمینه درخواست شود مرکز تحقیقات دانشگاه و معاونت پژوهشی قطعاً همکاری خواهند نمود.
مهدی شربت دار، رئیس اداره صنایع غیرفلزی اداره کل استاندارد – هم در این جلسه بیان کرد: در خصوص آزمایشگاه قبلا اعلام کرده بودیم دستگاه جذب آتومیک نداریم و فقط جذب فلزات سنگین است. وی با بیان اینکه دستگاه های ما هنوز برای بهره برداری از آزمایشگاه تکمیل نشده است، گفت: استاندارد ملی زرشک را داریم که تشویقی است اما در آزمون های انجام شده آزمایش میکروبی نیست.پ
در پایان جلسه ضمن تصویب پیشنهادات جلسه گذشته کمیته کارشناسی شورا مورخ ۱۴۰۰/۰۵/۲۴ مواردی نیز جهت پیگیری در سطح ملی مصوب گردید.
