نایب رئیس اول اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی برای آینده همکاری‌های اقتصادی میان ایران و افغانستان، گفت: اگر بخواهیم آینده‌ای روشن برای دو کشور ترسیم کنیم، باید ظرفیت‌های موجود را به ثروت واقعی تبدیل کرده و از فرصت‌ها به‌درستی بهره بگیریم.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع،معادن و کشاورزی بیرجند، محمدرضا بهرامن در اجلاس توسعه همکاری‌های مشترک ایران و افغانستان که به میزبانی بیرجند در حال برگزاری است اظهار کرد: در این نشست شاهد اراده و همدلی بالایی میان فعالان اقتصادی، مسئولان و بخش خصوصی خراسان جنوبی بودیم و این نشان‌دهنده آمادگی کامل برای تعریف آینده‌ای پایدار و عملیاتی برای همکاری‌های مشترک است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های منحصربه‌فرد خراسان جنوبی به ویژه در حوزه معدن، افزود: خراسان جنوبی از ثروت‌های کم‌نظیری برخوردار است که در صورت بهره‌برداری درست، می‌تواند به نقطه اتصال بزرگ اقتصادی میان ایران و افغانستان تبدیل شود؛ از جمله این ظرفیت‌ها می‌توان به عناصر نادر و مواد معدنی کمیاب اشاره کرد که ارزش اقتصادی بالایی دارند.
نایب رئیس اول اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ادامه داد: باید با نگاه راهبردی ۲۵ ساله به آینده بنگریم و برنامه‌ریزی اقتصادی را با افق ۲۰۵۰ انجام دهیم لذا در این راستا، ضروری است زیرساخت‌های تجاری و ترانزیتی را بازنگری کرده و سرمایه‌گذاری بلندمدت و مشترک را با برادران کشور همسایه در دستور کار قرار دهیم.
وی با بیان اینکه افغانستان نیز ظرفیت‌های قابل توجهی در حوزه کشاورزی، معدن و تأمین نیازهای اساسی دارد، تأکید کرد: نباید روابط تجاری ما فقط یک‌سویه و صادرات‌محور باشد پس ضروری است تراز تجاری را متعادل کرده و از ظرفیت‌های کشور دوست و برادر، افغانستان، برای تأمین نیازهای داخلی و ارتقای صنایع کشور بهره ببریم.
بهرامن اضافه کرد: ساختار زمین‌شناسی ایران و افغانستان شباهت‌های فراوانی دارد و این امکان را می‌دهد تا در پروژه‌های مشترک به‌ویژه در حوزه اکتشاف و معدن، همکاری‌های عمیق‌تری تعریف کنیم.
وی بر اهمیت تقویت روابط انسانی و اقتصادی میان دو ملت تأکید کرد و گفت: ارتباطات نباید صرفاً به تبادلات مالی محدود شود، بلکه باید نگاه بلندمدت، ساختاریافته و مبتنی بر منافع متقابل داشته باشیم.
نایب رئیس اول اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران همچنین تصریح کرد: اکنون زمان آن رسیده که از نگاه‌های شعاری عبور کنیم و ظرفیت‌های واقعی را به کارنامه عملیاتی تبدیل کنیم لذا فرصت‌های امروز باید به اقدام فردا بدل شوند.
وی افزود: حدود ۴۰ میلیون نفر جمعیت افغانستان، نه‌تنها یک بازار بزرگ برای کالاهای ایرانی هستند، بلکه می‌توانند با ما در تأمین نیازهای منطقه‌ای و آسیایی شریک باشند لذا از این مسیر، می‌توان بخشی از نیازهای کشورهای اطراف را نیز تأمین کرد.
بهرامن با قدردانی از تلاش‌ها و هم‌افزایی همه نهادهای مسئول در برگزاری این اجلاس، به ویژه اتاق بازرگانی بیرجند، گفت: بخش خصوصی ایران در کنار دولت، آماده حضور مستمر و مؤثر در توسعه همکاری‌هاست و می‌کوشد فضای اقتصادی را با حمایت جریان سیاسی و مدیریتی کشور، به نقطه‌ای روشن و قابل اتکا برساند.
وی یادآور شد: آینده از آنِ ماست؛ به شرط آن‌که بتوانیم ظرفیت‌ها را با عقلانیت، برنامه‌ریزی و اقدام واقعی به عمل تبدیل کنیم لذا نگاه مشترک، پیوستگی منافع، و سرمایه‌گذاری بر روابط انسانی و اقتصادی، می‌تواند مسیر را برای دستیابی به یک همکاری پایدار و موفق هموار سازد.
علیرضا خامه‌زر در این نشست با تأکید بر نقش خراسان جنوبی در تقویت پیوندهای منطقه‌ای، اظهار کرد: خراسان جنوبی به‌عنوان استانی مرزی، نقش مهمی در توسعه روابط اقتصادی با کشور افغانستان دارد.
وی ادامه داد: این استان می‌تواند با تقویت زیرساخت‌ها، به دروازه تعاملات پایدار اقتصادی میان دو کشور تبدیل شود.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند با اشاره به همسایگی با افغانستان و اشتراکات فرهنگی، زبانی و دینی افزود: روابط ایران و افغانستان، نه‌تنها مبتنی بر مرز جغرافیایی، بلکه ریشه در تاریخ، فرهنگ و اقتصاد مشترک دارد.
وی تصریح کرد: امروز با نگاه جدید دولت افغانستان به تجارت و توسعه روابط اقتصادی، فرصتی طلایی برای گسترش همکاری‌ها فراهم شده است.
خامه‌زر با اشاره به ظرفیت‌های صادراتی استان، از جمله محصولات کشاورزی، مصالح ساختمانی، خدمات فنی مهندسی و کالاهای دانش‌بنیان، بیان کرد: در سال‌های اخیر، میزان صادرات ایران به افغانستان از مرز سه میلیارد دلار عبور کرده و خراسان جنوبی سهم قابل‌توجهی از این مبادلات را به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: حدود ۵۰ درصد صادرات استان مربوط به افغانستان است که نشان‌دهنده عمق روابط اقتصادی دو طرف است، اما برای پایداری این تعاملات، باید زیرساخت‌های مرزی، گمرکی و تجاری تقویت شود.
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند با اشاره به نقش بخش خصوصی در این فرآیند، عنوان کرد: بخش خصوصی، موتور محرک توسعه اقتصادی است.
وی یادآور شد: در اتاق بازرگانی بیرجند با همکاری اتاق ایران، آمادگی داریم بسترهای لازم برای افزایش همکاری‌های تجاری، علمی و فنی را فراهم کنیم.
خامه‌زر ضمن قدردانی از مشارکت فعال دستگاه‌های اجرایی در برگزاری این همایش، افزود: از همراهی معاونت وزارت کشور، وزارت امور خارجه، وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه، فرمانداران استان، نمایندگان مجلس و همچنین مدیران کل و فعالان بخش خصوصی استان که در برگزاری این نشست نقش‌آفرینی کردند، صمیمانه قدردانی می‌کنم.
نگاه علمی و دانش‌بنیان به روابط دوجانبه
وی با تاکید بر اینکه همکاری میان ایران و افغانستان نباید صرفادر قالب تجارت کالا باقی بماند اظهار کرد: امروز نیازمند نگاهی علمی، فناورانه و پایدار به روابط اقتصادی هستیم.
وی بیان کرد: گسترش همکاری‌های دانشگاهی، تربیت نیروی انسانی متخصص، ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه، و انتقال دانش فنی از مهم‌ترین مسیرهای آینده این روابط خواهد بود.
وی به حضور دانشگاه‌ها و نهادهای علمی در این نشست اشاره کرد و افزود: حضور دانشگاه‌های استان، هیئت‌های علمی افغانستان و مسئولان حوزه آموزش عالی، نویدبخش آغاز همکاری‌های آموزشی و پژوهشی مشترک است.
خامه‌زر همچنین بر لزوم توسعه بازارچه‌های مرزی و ایجاد زیرساخت‌های پایدار تأکید کرد و گفت: برای تسهیل صادرات و واردات کالا، ایجاد بازارچه‌های رسمی، گمرک‌های تخصصی و مناطق ویژه اقتصادی در مرز خراسان جنوبی و افغانستان ضروری است.
وی تاکید کرد: این اقدام می‌تواند ضمن سامان‌دهی تجارت مرزی، امنیت اقتصادی منطقه را نیز ارتقا دهد.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند با اشاره به اهمیت این همایش و نمایشگاه اقتصادی مشترک گفت: این رویداد، نتیجه هم‌افزایی تمام دستگاه‌های اجرایی، نهادهای علمی، شرکت‌های خصوصی و فعالان اقتصادی بود.
وی اضافه کرد: امیدواریم خروجی این همکاری منجر به انعقاد تفاهم‌نامه‌های تجاری و آغاز پروژه‌های مشترک میان ایران و افغانستان شود.
خامه‌زر افزود: با نگاه راهبردی و حمایت‌های ملی، خراسان جنوبی می‌تواند به قطب اقتصادی شرق کشور و دروازه تجارت پایدار ایران با کشورهای همسایه، به‌ویژه افغانستان تبدیل شود.
دستیار وزیر و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم گفت: استان‌های خراسان جنوبی و فراه نیز مانند خراسان رضوی و هرات، می‌توانند کمیسیون‌های مشترک استانی برای توسعه تعاملات اقتصادی برگزار کنند تا با این اقدام روابط اقتصادی دو کشور بیش از گذشته تقویت شود.
محمد رضا بهرامی بر لزوم هماهنگی سیاست‌های اقتصادی و سیاسی در راستای تقویت روابط بین ایران و افغانستان تاکید کرد و گفت: برای توسعه پایدار، لازم است که سیاست‌ها و اقتصاد به‌طور هم‌زمان پیش برود و روابط اقتصادی باید به‌گونه‌ای باشد که منافع متقابل دو طرف را تامین کند و از پایدار بودن این روابط اطمینان حاصل شود.
مرز؛ مسیر پرثمر برای دو کشور
رئیس اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری ولایت فراه افغانستان هم در اجلاس توسعه همکاری‌های ایران و افغانستان، بر ضرورت بازنگری جدی در روند تجارت مرزی تاکید کرد و گفت: با وجود حجم بالای کالاهای ایرانی که به افغانستان وارد می‌شود، ضعف مدیریت و بی‌توجهی به ظرفیت‌های مرزها باعث شده کالاها به شکل غیرمستقیم و از طریق واسطه‌ها به دست مصرف‌کنندگان برسد.
دین محمد نعمتی افزود: این شرایط مانع از بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های دو کشور و ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی مشترک شده است. نعمتی با اشاره به نیاز روزانه حدود ۶۰۰ کامیون خالی در مسیر تجارت، خواستار تسهیل بیشتر عبور و مرور و رفع مشکلات گمرکی شد.
وی تصریح کرد: همکاری دو کشور باید نه فقط بر پایه تجارت یک‌طرفه، بلکه با عشق، برابری و برد-برد باشد تا ظرفیت‌های مشترک به ثروتی پایدار تبدیل شود. او همچنین از مسئولان ایران خواست توجه ویژه‌ای به مرزهای مشترک و توسعه زیرساخت‌ها داشته باشند تا این شاهراه اقتصادی، به مسیری امن و پرثمر برای هر دو ملت بدل شود.
سرکنسولگری افغانستان در مشهد هم با تأکید بر سیاست متوازن و اقتصادمحور افغانستان، گفت: این کشور آماده است در چارچوب روابط دوستانه با جمهوری اسلامی ایران، بسترهای مشترک اقتصادی و سرمایه‌گذاری را تقویت کند.
نورمحمد متوکل با اشاره به سیاست‌های دولت جدید در کابل اظهار کرد: نمایشگاه‌ها زمینه مناسبی برای معرفی تولیدکنندگان و محصولات آنان فراهم می‌کنند و این فرصت‌ها باید از سوی تجار و سرمایه‌گذاران هر دو کشور مورد استفاده قرار گیرد.
تاکید چهار نماینده بر توسعه روابط تجاری در مرز
چهار نماینده خراسان جنوبی در مجلس شورای اسلامی هم هر کدام بر پیشبرد اهداف اقتصادی در تجارت با افغانستان تاکید کردند و مرز را پل حیاتی برای توسعه اقتصادی شرق کشور دانستند.
محمد نصیری نماینده شهرستان‌های فردوس، بشرویه، سرایان و طبس در مجلس شورای اسلامی با مرور تجربه سفر هیئت ایرانی به افغانستان، از میزبانی گرم و نگاه مثبت کابل گفت؛ نگاهی که اگر با اراده‌ای داخلی همراه شود، می‌تواند مرز را از یک «خط جداکننده» به یک «نقطه اتصال صنعتی و تجاری» تبدیل کند.
نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس خراسان جنوبی هم بر توسعه همکاری‌های علمی، اقتصادی و فرهنگی با کشور افغانستان تأکید کرد. سید حسن هاشمی از حضور نزدیک به هزار دانشجوی افغانستانی در استان به‌عنوان نقطه قوت روابط دو کشور یاد کرد و اشتراکات فرهنگی و ظرفیت تجاری خراسان جنوبی را برای تقویت پیوندهای دو ملت برجسته دانست.
نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی هم اراده مشترک دو ملت برای پیشبرد اقتصاد، معیشت و اشتغال را چراغ راه توسعه استان خراسان جنوبی دانست.
سلمان اسحاقی، رونمایی از مرز رسمی یزدان را نمادی از پیوندهای دیرینه و فرصتی طلایی برای رونق ترانزیت و تجارت بین‌المللی خواند.
وی با اشاره به پروژه‌های بهداشتی مهم از جمله بیمارستان زیرکوه که با حمایت وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی در حال اجراست، بر توسعه همه‌جانبه و زیرساختی استان تأکید کرد.
نماینده قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی با نگاهی امیدوارانه گفت: اگر این اراده و نگاه توسعه‌ای حفظ شود، می‌توان آینده‌ای درخشان‌تر و همکاری‌های ماندگارتر بین ایران و افغانستان رقم زد.
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی هم خراسان جنوبی را شاهراه آینده ترانزیت منطقه معرفی کرد؛ استانی که می‌تواند افغانستان را به آب‌های آزاد و حتی به بازارهای اروپا متصل کند.
مصطفی نخعی، با اشاره به مرز ماهیرود و موقعیت استراتژیک شرق کشور، گفت: این مسیر نه‌تنها ظرفیت ترانزیتی با افغانستان، بلکه نقش بالقوه‌ای در طرح‌های کلان منطقه‌ای مانند کمربند اقتصادی چین دارد و می‌تواند به دروازه جدیدی برای ترانزیت آسیای میانه تبدیل شود.
وی تاکید کرد: توسعه واقعی زمانی رقم می‌خورد که این‌گونه نشست‌ها به تصمیم‌های عملیاتی و اثرگذار منتهی شود؛ تصمیم‌هایی که آینده‌ای مشترک و پایدار را برای دو کشور همسایه رقم بزند.
تسهیل فرآیندهای مرزی برای افزایش تعاملات تجاری
رئیس سازمان منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی هم با تاکید بر ظرفیت‌های بالای منطقه در توسعه تجارت با افغانستان، گفت: رفع موانع مرزی برای تسهیل تبادلات تجاری ضروری بوده چراکه توسعه روابط اقتصادی ایران و افغانستان زمینه‌ساز رونق و ثبات منطقه است.
مرتضی صفدری‌زاده اظهار کرد: ظرفیت‌های قابل توجه استان در گسترش تجارت با افغانستان و سهم بیش از ۴۰ درصدی خراسان جنوبی در صادرات به این کشور نیازمند تسهیل فرآیندهای مرزی برای افزایش تعاملات تجاری است.
وی با اشاره به اهمیت روابط تجاری و اقتصادی دو کشور تصریح کرد: خراسان جنوبی با ظرفیت‌های ویژه خود، از جمله پایانه‌های صادراتی مرزی و منطقه ویژه اقتصادی، در سال‌های اخیر نقش موثری در توسعه تجارت با افغانستان ایفا کرده است.
اشتراکات فرهنگی، زمینه‌ساز تحکیم روابط
استاندار خراسان جنوبی نیز به رشد ۱۳۰ درصدی واردات و بیش از ۱۲۰ درصد رشد ارزش صادرات به افغانستان اشاره کرد و خراسان جنوبی را دروازه اصلی تعامل اقتصادی ایران با همسایه شرقی خواند.
سید محمد رضا هاشمی از فعال‌سازی گذرگاه یزدان و صدور بیش از ۱۱ هزار ۵۰۰ مجوز کولبری برای مرزنشینان به‌عنوان زیرساخت‌های مهم توسعه همکاری‌ها یاد کرد و گفت: اشتراکات فرهنگی، حضور بیش از ۸۰۰ دانشجوی افغانستانی و نقش پررنگ بخش خصوصی، زمینه‌ساز تحکیم روابط دو کشور است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور به عنوان سخنران اصلی این اجلاس هم گفت: وزارت کشور با تمرکز بر تقویت روابط اقتصادی و تجاری استان‌ها با ۱۵ کشور همسایه، از جمله افغانستان و چین، برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای افزایش صادرات، رفع ناترازی تجاری و توسعه ظرفیت‌های کشاورزی و صنعتی در استان‌ها دنبال می‌کند.
مهدی دوستی اظهار کرد: وزارت کشور در حوزه اقتصاد و توسعه منطقه‌ای با تمام ظرفیت و هم‌صدایی دستگاه‌های مرتبط در تلاش است تا با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و ارتباط با کشورهای همسایه، رشد اقتصادی استان‌ها را تسریع کند.
وی افزود: یکی از گام‌های مهم ما ایجاد و توسعه تجارت با ۱۵ کشور همسایه است که نقش کلیدی در متوازن‌سازی تجارت خارجی دارد.
در پایان این اجلاس تمبر نخستین نمایشگاه فرصت‌های مشترک تجارت و سرمایه گذاری ایران و افغانستان هم رونمایی شد.
رونمایی از پنج کتاب فرصت‌های سرمایه گذاری در خراسان جنوبی از دیگر بخش‌های این اجلاس بود.
حاشیه:
خراسان جنوبی، به‌عنوان شاهراه تاریخی تجارت که روزگاری مسیر جاده ابریشم و راه ادویه از آن عبور می‌کرد، بار دیگر به بهانه نمایشگاه مشترک ایران و افغانستان در کانون توجه قرار گرفت.
بیش از ۲۰۰ مسئول بلند پایه دولتی و فعال بخش خصوصی امروز در اجلاس توسعه همکاری‌های مشترک بین ایران و افغانستان به میزبانی بیرجند گردهم آمدند تا نقش راهی برای پیشرفت اهداف اقتصادی دو کشور ترسیم کنند.
اجلاسی که از یک سال قبل برنامه ریزی آن در استان شروع شد و با تغییر استاندار خراسان جنوبی روند برگزاری آن جدیت بیشتری به خود گرفت. از همین رو تشویق ایستاده حاضران برای سید محمد رضا هاشمی، نشانی از همدلی و امید به توسعه پایدار منطقه داشت.
یکی دیگر از حاشیه‌های قابل توجه در اجلاس توسعه همکاری‌های مشترک بین ایران و افغانستان اجرای موسیقی محلی «ای یار جانی» بود که پیام وحدت و همبستگی با خود به همراه داشت و فضایی گرم و صمیمی به اجلاس بخشید لذا این بخش هنری اجلاسیه پیوند فرهنگی میان شرکت‌کنندگان را تقویت کرد.
از تریبون اقتصاد تا نیکی به همسایگی
در میان آمارها، تحلیل‌ها و پیشنهادهای اقتصادی، لحظه‌ای متفاوت در سخنان محمد نصیری نماینده مردم چهار شهرستان خراسان جنوبی، توجه حاضران را جلب کرد. آنجا که با صدایی آرام‌تر اما پر از معنا، گفت: در آیات قرآن، خداوند ما را به نیکی با همسایگان سفارش کرده است.
این جمله، نه یک تعارف دیپلماتیک بود و نه جمله‌ای برای پایان سخنرانی، بلکه یادآوری بود از ریشه‌ای‌ترین مفاهیم انسانی و دینی که سیاست و اقتصاد امروز منطقه می‌تواند بر آن بنا شود: “تعامل از سر اخلاق، نه اجبار؛ همکاری از جنس همدلی، نه صرفاً تبادل کالا.”
سید حسن هاشمی، نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس شورای اسلامی هم زمانی که از جمع آوری کمک خیران برای تامین کمک هزینه دانشجوی افغانستانی سخن به میان آور با تشویق حاضران رو به رو شد.
البته تشویق ایستاده استاندار از سوی مهمانان اجلاس همکاری‌های مشترک بین ایران و افغانستان بازتابی نیز داشت آنجایی که سید محمد رضا هاشمی ابتدای سخنرانی اش با لحنی صمیمی اما جدی، بخش خصوصی را یکی از ارکان اصلی تحول اقتصادی در روابط با افغانستان معرفی کرد و آن تشویق را شایسته فعالان اقتصادی در استان دانست.
این جمله که با لبخند همراه بود، مورد توجه حضار قرار گرفت و با تشویق ممتدی همراه شد.
