طبیعت‌گردی از شاخص‌های مهم گردشگری در خراسان جنوبی به دلیل شرایط اقلیمی این استان است که در صورت بهره‌برداری از آن می‌تواند به رونق اقتصادی منطقه به ویژه در مناطق روستایی و عشایری منجر شود.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی بیرجند به نقل از ایرنا: به دلیل اهمیت جایگاه صنعت گردشگری در توسعه پایدار، بسیاری از کشورها در پی رونق روزافزون این صنعت هستند که در این زمینه موفق هم بوده‌اند. صنعت گردشگری در حقیقت یکی از مهمترین قطب‌های توسعه و درآمدزایی محسوب می‌شود که به ایجاد اشتغال و خوداتکایی کمک می‌کند و با ارتقای جنبه‌های فرهنگی و اقتصادی، تاثیر شگرفی بر رشد و پیشرفت جوامع می‌گذارد.
خراسان جنوبی نیز به دلیل وجود روستاهایی با قابلیت‌های کم‌نظیر تاریخی، فرهنگی و طبیعی، دارای جاذبه‌های متعدد طبیعت‌گردی است و تقویت گردشگری روستایی از اولویت‌های توسعه گردشگری در این استان به شمار می‌رود.
از جمله شهرستان طبس به خاطر برخورداری از انواع جاذبه‌های طبیعی، باستانی، فرهنگی و دیگر عوامل جذب گردشگر ظرفیتی مهم برای توسعه گردشگری در شرق کشور محسوب می‌شود همانطور که رییس جمهوری هم در سفر اخیر خود به خراسان جنوبی و شهرستان طبس این موضوع را مورد تاکید قرار داد و تقویت اقتصاد گردشگری را ضروری خواند.
حوالی روستای “خرو” شهرستان طبس دره‌ای وجود دارد که آب چشمه‌های کوچک و بزرگ در آن جاری است و کال سردر نامیده می‌شود. در این منطقه و در دیواره دره حفره‌ها و کانال‌هایی به نام خانه گبر وجود دارد که احتمالا قدمت آن به دوران ساسانیان می‌رسد. مبدا آبی که اغلب مزارع و باغات طبس را آبیاری می‌کند و از طریق نهر آبی به طبس منتقل می‌شود از این ناحیه سرچشمه می‌گیرد.
پس از حدود ۴۵ دقیقه پیاده‌روی، خلاف جهت حرکت آبی که درون دره جاری است، به چشمه‌های متعدد آب بخصوص چند چشمه آب گرم می‌رسیم که بزرگترین چشمه از درون حفره‌ای منشا می‌گیرد که به آبگرم مرتضی علی معروف است. بالاتر از این چشمه نیز دره بسیار بسته و تنگ می‌شود و از دو طرف چشمه‌های کوچکی به درون دره سرازیر می‌شوند. در ادامه مسیر به بند شاه عباسی (طاق شاه عباسی) می‌رسیم که بنایی است تاریخی، زیبا و با قدمت بسیار.
این توصیف تنها مربوط به یک منطقه از یک شهرستان خراسان جنوبی است که جاذبه‌های گردشگری آن تلفیقی از طبیعت و میراث فرهنگی را نه تنها برای ایرانیان که برای جهانیان به نمایش گذاشته است.
یک فعال حوزه گردشگری درباره قابلیت طبیعت‌گردی در خراسان جنوبی گفت: طبیعت‌گردی یکی از مهمترین شاخه‌های گردشگری است و قبل از شیوع ویروس کرونا سالانه گردشگران فراوانی به خراسان جنوبی به ویژه شهرستان طبس سفر می‌کردند.
احمد کاشانی افزود: اغلب جاذبه‌های طبیعت‌گردی این منطقه در دل روستاها نهفته است و قطعا با توجه به اینکه روستاهای اطراف طبس ظرفیت‌های فراوانی در حوزه گردشگری دارد، توسعه گردشگری می‌تواند منجر به توانمندسازی روستاییان به لحاظ اقتصادی شود و از مهمترین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و دولت سیزدهم نیز است.
وی با اشاره به سفر رییس جمهوری به شهرستان طبس در نوزدهم شهریور امسال افزود: تاکید رییس جمهوری در این سفر بر فعال شدن اقتصاد معدن و اقتصاد گردشگری بود که مهمترین مولفه آن را می‌توان در روستاها جست و جو کرد.
مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد انجمن گردشگری پایدار، روستای “ازمیغان” را از روستاهای هدف گردشگری در شهرستان طبس برشمرد و گفت: منابع آبی فراوان، شالی‌کاری در کویر و همنشینی نخل‌های سر به فلک کشیده با شالیزارهای برنج از بکرترین جاذبه‌های طبیعت‌گردی است که سالانه گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند.
وی گفت: خرید محصولات محلی و اقامت در محیط بکر روستا از موارد اثرگذار برای درآمدزایی مردمان این منطقه از محل ورود گردشگران است که انتظار می‌رود مورد توجه و حمایت بیشتر قرار گیرد.
کاشانی با بیان اینکه منطقه “کال جنی” از پدیده‌های زیبای گردشگری در شهرستان طبس است ادامه داد: این دره اسرارآمیز عوارض زمین‌شناسی بسیار زیبایی را در دل خود نهفته دارد که افسانه‌های گوناگونی را می‌توان در آن جست و جو کرد.
اصفهک نمونه‌ای بی‌نظیر از همت روستایی در بخش گردشگری
این فعال گردشگری گفت: پیاده‌روی در عمق دره کال جنی برای تماشای عوارض زمین‌شناسی و تفکر در عمق اسرار پدید آمدن آن از جمله جاذبه‌های این منطقه گردشگری محسوب می‌شود که گردشگران زیادی را همواره به سمت خود جذب می‌کند.
وی افزود: چشمه مرتضی علی با جوشش و جاری شدن آبگرم طبیعی از دیگر جاذبه‌های گردشگری این استان است که با ختم شدن به طاق عباسی با تاریخ چند صد ساله پدیده زیبا از منظر گردشگری را پدید آورده است.
کاشانی یادآور شد: روستای “اصفهک” با نخلستان بسیار زیبا در ۳۰ کیلومتری طبس یادآور زلزله ویرانگر سال ۵۷ است که بخشی از روستا با خاک یکسان شد اما مردم این روستا که در کار و تلاش و مقاومت زبانزد هستند دوباره بافت جدید روستا را بنا کردند و امروز شاهد هستیم که جوانان بخشی از بافت تاریخی روستا را مرمت و تبدیل به اقامتگاه بوم‌گردی کرده‌اند.
وی با اشاره به تعدد اقامتگاه‌های بوم‌گردی اصفهک که با مدیریت مردم محلی پذیرایی گردشگران و مسافران است گفت: با توجه به اقبال گردشگری از این روستا همچنان به توسعه اشتغال و بوم‌گردی می‌توان امیدوار بود که البته نیازمند حمایت و توجه لازم است.
کاشانی اظهار داشت: مهمترین افتخار اصفهک در مجامع بین‌المللی کسب جایزه To Do۲۰۲۰ و حضور در بزرگترین نمایشگاه بین‌المللی دنیا است که سودآوری آن به مردم محلی می‌رسد.
وی افزود: پروژه‌های گردشگری در روستاها این شاخصه مهم را دارند که مردم محلی با آن درگیر می‌شوند، اقتصاد روستایی با آن رشد می‌کند و مردم فرصت پیدا می کنند که محصولات محلی، صنایع دستی و غذاهای محلی را به گردشگری عرضه کرده و گردشگران هم این فرصت را پیدا می‌کنند که با آداب و رسوم روستاییان آشنا شوند.
نایبندان هم روستایی زیبا با بافت معماری منحصر به فرد است که خانه‌های پلکانی در دل کویر دارد و با ایستادن بر فراز برج تاریخی این روستا می‌توان چشم‌انداز بی‌انتهای بیابان لوت (اولین اثر طبیعی ثبت جهانی ایران) و هم‌اندیشی درختان نخل و پرتقال را به تماشا نشست.
پناهگاه حیات وحش نایبندان نیز می‌تواند خاستگاه تورهای گردشگری تخصصی باشد که مهمترین گونه جانوری این محل یوز ایرانی است.
کویر حلوان طبس هم جزو کویرهایی است که با رمل‌های ماسه‌ای زیبا، پناهگاه جانوران مختلف مانند گربه شنی از جمله جاذبه‌های گردشگری در حوزه بیابان‌گردی است که با وجود اقامتگاه بوم‌گردی روستاهای اطراف این کویر می‌توانند با استفاده از اقتصاد گردشگری به توسعه پایدار برسند.
در حوزه آثار تاریخی به خاطر نقطه جغرافیایی طبس در میان کویر مرکزی ایران که همواره پذیرای کاروان‌های تجاری بوده کاروانسراهای متعدد وجود دارد که کلمرد به عنوان دروازه تاریخ، کاروانسرای جوخواه برجا مانده از عهد صفوی می‌تواند برای گردشگران بسیار خاص و ویژه باشد.
همچنین سد کریت از سدهای قدیمی با سبک قوسی است که به عنوان جاذبه تاریخی و شگفت‌انگیز می‌تواند مد نظر گردشگران باشد.
تحول در گردشگری با امید جهانی شدن ژئوپارک طبس
مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد انجمن گردشگری پایدار، یکی از فرصت‌های گردشگری در این منطقه را ژئوپارک طبس عنوان کرد و گفت: پرونده ژئوپارک برای ثبت جهانی در یونسکو باز شده که نیازمند تکمیل است و اگر روند ثبت آن با موفقیت انجام شود جزو چهار ژئوپارک جهانی خواهد بود.
وی افزود: اغلب جاذبه‌های تاریخی، میراث ملموس و ناملموس گردشگری و صنایع دستی شهرستان طبس در روستاها است و قطعا توسعه گردشگری روستاها می‌تواند منجر به توسعه اقتصادی منطقه شود.
کاشانی به وجود معادن غنی در شهرستان طبس اشاره کرد و گفت: تورهایی به عنوان معدن گردشگری در دنیا برگزار می‌شود که از شاخه‌های حرفه‌ای گردشگری است و قطعا این ظرفیت شهرستان طبس می‌تواند درآمدزایی داشته باشد.
وی به تاکید رییس جمهوری مبنی بر فعال شدن اقتصاد گردشگری در خراسان جنوبی اشاره کرد و افزود: اگر ظرفیت گردشگری فعال و با کمک بخش خصوصی و دولتی این دستور رییس جمهوری اجرایی شود به‌طور قطع مناطقی مانند طبس وارد فضای اقتصادی توسعه‌یافته خواهد شد.
این فعال گردشگری تصریح کرد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی که در شهرستان طبس شکل گرفته نیازمند رسیدگی و بازنگری ویژه است.
لزوم افزایش کیفیت سفرهای ریلی
وی با تاکید بر اینکه راه‌ها در حوزه گردشگری از اهمیت ویژه ای برخوردار است افزود: طبس جزو معدود شهرستان‌های استان خراسان جنوبی است که ایستگاه راه‌آهن و فرودگاه دارد و باید از این ظرفیت‌ها و زیرساخت‌هایی که ایجاد شده است، به خوبی استفاده کنند.
مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد انجمن گردشگری پایدار با بیان اینکه گردشگران از وضعیت فعلی قطار طبس رضایت ندارند گفت: رایزنی مسوولان با مدیران راه‌آهن و شرکت‌های مسافرتی قطار می‌تواند باعث شود که واگن‌های با کیفیت‌تری در این خط فعال شوند.
وی اظهار داشت: فرودگاه طبس هم می‌تواند با رایزنی مسوولان افزایش پرواز داشته باشد تا گردشگران سریعتر و راحت‌تر بتوانند برنامه‌ریزی کنند.
کاشانی گفت: نزدیکی طبس به بشرویه نیز فرصتی است که می‌تواند از وجود گردشگران برای بازدید از جاذبه‌های بی‌نظیر شهرستان بشرویه بهره برد اما باید برای بهسازی و ایمن‌سازی جاده طبس به بشرویه برنامه‌ریزی ویژه داشت.
وی شناسایی و معرفی مسیرهای گردشگری در استان را ضروری دانست و تاکید کرد: افزایش ایمنی راه‌های خراسان جنوبی از مهمترین و با اولویت‌ترین موارد در حوزه گردشگری است که مسوولان دولتی باید به آن توجه داشته باشند.
ثبت ملی ۱۰ اثر طبیعی شهرستان طبس
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان طبس هم گفت: ۸۴ اثر تاریخی، ۱۰ اثر طبیعی و ۲ اثر معنوی در این شهرستان به ثبت ملی رسیده که زمینه خوبی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی است.
کاظم نجاتیان با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در صیانت از جاذبه‌های طبیعی، روستاهای هدف گردشگری و مناطق نمونه افزود: ادامه روند تولید محصولات صنایع دستی و فعال نگهداشتن کارگاه‌های هنرمندان این حوزه در دستور کار بوده تا پس از پشت سر گذاشتن دوران کرونا، تاسیسات گردشگری با همه توان به فعالیت خود ادامه دهند و در توسعه اشتغال و رونق اقتصادی منطقه سهم بسزایی داشته باشند.
وی به وجود سه هتل در شهرستان طبس اشاره کرد و گفت: وجود ۲۵ اقامتگاه بوم‌گردی، ۶ دفتر خدمات گردشگری، پنج مجموعه اقامتی و پذیرایی و یک مرکز سرگرمی، تفریحی و گردشگری از جمله زیرساخت‌های حوزه گردشگری این منطقه است.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی طبس افزود: با توجه به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های متعدد شهرستان طبس، وجود زیرساخت‌های ریلی و هوایی، موقعیت استراتژیک و مناسب طبس، وجود هفت روستای هدف گردشگری، ۲ منطقه نمونه گردشگری، کویرهای بکر و متعدد، وجود بارگاه منور حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) با خدمات و امکانات مناسب موجب شده در سال‌های اخیر بخش خصوصی استقبال خوبی از این حوزه داشته باشد.
وی بیان کرد: طی چهار سال اخیر بیش از هزار میلیارد ریال تسهیلات از محل منابع متعدد (صندوق توسعه ملی و کمک‌های فنی اعتباری) به این حوزه تزریق شده همچنین بیش از ۳۰ میلیارد ریال زیرساخت آب، برق، گاز و سایر موارد احداث شده است.
نجاتیان گفت: بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ میلیون ریال به‌صورت بلاعوض برای جبران خسارت و بیش از پنج هزار میلیون ریال تسهیلات برای جبران خسارت بانکی به سرمایه‌گذاران تاسیسات مختلف پرداخت شده است.
وی اضافه کرد: شیوع ویروس کرونا تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال به تاسیسات گردشگری این شهرستان خسارت وارده کرده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی طبس گفت: شیوع کرونا در ۲ سال اخیر ضربات سنگینی را به حوزه گردشگری وارد کرد و امیدواریم با اتمام دوره همه‌گیری این بیماری و افزایش سفرهای داخلی و خارجی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بخشی از این خسارت‌ها جبران شود.
وی اظهار داشت: تاسیسات اقامتی و پذیرایی با همه توان تلاش کردند که ضمن ایفای نقش در حفظ سلامت عمومی جامعه برای دوران پساکرونا برنامه‌ریزی‌های لازم را در پذیرایی از مسافران و گردشگران داشته باشند.
کارشناسان معتقدند در پساکرونا باید به گردشگری به عنوان یک نیاز و الزام اجتماعی توجه شود و وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم بتازگی با اشاره به افزایش روزافزون آمار واکسیناسیون کرونا از تغییر و کاهش محدودیت‌های کرونایی برای سفر و ارائه دیگر خدمات به افرادی که واکسینه شده‌اند، خبر داده است.
استان خراسان جنوبی ۱۱ شهرستان دارد و طبس در ۲۷۰ کیلومتری غرب بیرجند است.
