خراسان جنوبی با حمایت دولت چهاردهم و فعالیت پررنگ بخش خصوصی، مسیر جهش اقتصادی در شرق کشور را هموار کرده و این همکاری نیز زمینه رشد سرمایهگذاری داخلی و خارجی، توسعه پروژههای صنعتی و انرژیهای تجدیدپذیر و افزایش صادرات استان را فراهم آورده است.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی بیرجند به نقل از خبرگزاری ایرنا، خراسان جنوبی با وسعت بیش از ۱۵۰ هزار کیلومتر مربع، سومین استان پهناور ایران در شرق کشور است که با وجود ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان، نقش استراتژیک و ویژهای در تبادلات اقتصادی، تجاری و امنیتی کشور ایفا میکند. همچنین این استان به عنوان دروازه ارتباطی شرق ایران، ظرفیت بالقوهای برای توسعه تجارت و مراودات منطقهای دارد.
خراسان جنوبی با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، یکی از بهترین استانهای کشور برای بهرهگیری از انرژی خورشیدی است، همچنین پهنههای بادی گسترده و شرایط طبیعی مساعد، این استان را به مقصدی مناسب برای سرمایهگذاری در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر تبدیل کرده و زمینه رشد صنایع نوآور و سبز را فراهم میکند.
این استان مرزی از نظر منابع معدنی نیز غنی است بگونهای که از ۷۴ نوع ماده معدنی شناسایی شده در کشور، ۵۲ نوع آن در خراسان جنوبی وجود دارد، از طرفی این استان پایتخت معادن زغالسنگ خاورمیانه به شمار میرود و بیشترین ذخایر طلای کشور نیز در این استان قرار دارد.
ذخایر کانسنگ طلای خراسان جنوبی با شناسایی هفت میلیون تن جدید، به ۷۶ میلیون تن رسیده است، این پتانسیل عظیم، استان را به مقصدی جذاب برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی، بهویژه سرمایهگذاران چینی، تبدیل کرده است که اکنون در استان مشغول به فعالیت هستند.
خراسان جنوبی با تولید ۹۸ درصد زرشک بیدانه دنیا، رتبه دوم تولید زعفران و رتبه نخست زعفران باکیفیت کشور و همچنین رتبه نخست تولید عناب با سهم ۹۸ درصدی از کل کشور، نقش تعیینکنندهای در اقتصاد کشاورزی ایران دارد، این تولیدات نه تنها در داخل کشور، بلکه در صادرات و تجارت منطقهای نیز سهم بسزایی دارند.
استان خراسان جنوبی با صادرات ۸۵ درصد کالاهای تولیدی خود به افغانستان، رتبه نخست صادرات کالا به این کشور را در اختیار دارد، این دستاورد، نشاندهنده ظرفیتهای بینظیر استان در تجارت مرزی و تعامل اقتصادی با کشورهای همسایه است و موقعیت آن را به عنوان مرکز ترانزیت و صادرات در شرق کشور تثبیت میکند.
با شناسایی زمینها و فرصتهای سرمایهگذاری متنوع در حوزه معدن، انرژیهای نو، صنایع تبدیلی، کشاورزی و گردشگری، خراسان جنوبی آماده جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی است. استان با زیرساختهای نوین و محیط امن اقتصادی، بهعنوان امنترین استان کشور برای سرمایهگذاری شناخته شده و زمینه جهش اقتصادی را فراهم کرده است.
راهآهن، ابرپروژه انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان، فعالسازی ظرفیتهای مرزی، شهرکهای صنعتی و شهرهای سبز، از جمله پروژههای کلان استان برای توسعه زیرساختها و افزایش بهرهوری صنایع است. این اقدامات، امکان دسترسی سریع به بازارهای داخلی و خارجی و کاهش هزینههای تولید را فراهم میکند و پایههای جهش اقتصادی خراسان جنوبی را محکم میکند.
با ترکیب منابع طبیعی غنی، نیروی انسانی توانمند، زیرساختهای کلان و فرصتهای سرمایهگذاری متنوع، خراسان جنوبی در مسیر تبدیل شدن به قطب اقتصادی شرق و جنوبشرق ایران قرار دارد. توسعه صنایع بزرگ، ارتقای صادرات، جذب سرمایهگذاریهای خارجی و داخلی و فعالسازی ظرفیتهای مرزی، چشمانداز روشن و آیندهای پویا را برای استان رقم خواهد زد.
اما با وجود همه ظرفیتهای طبیعی و اقتصادی خراسان جنوبی، تحقق جهش واقعی استان نیازمند مشارکت فعال بخش خصوصی و سرمایهگذاران داخلی و خارجی است. این بخش با هدایت سرمایهها، ایجاد فرصتهای شغلی و بهرهگیری از ظرفیتهای صادراتی و معدنی، نقشی کلیدی در تبدیل پتانسیلهای خراسان جنوبی به دستاوردهای ملموس اقتصادی ایفا میکند. در ادامه، نگاهی به عملکرد و تاثیر بخش خصوصی در جهش اقتصادی استان خواهیم داشت.
نقش بخش خصوصی در جهش اقتصادی خراسان جنوبی
بخش خصوصی خراسان جنوبی در سالهای اخیر به یکی از ستونهای اصلی توسعه اقتصادی استان تبدیل شده و با تکیه بر توانمندی فعالان اقتصادی، نقش مهمی در گسترش صادرات، جذب سرمایهگذاری و معرفی ظرفیتهای استان در سطح ملی و بینالمللی ایفا کرده است.
این بخش با برگزاری نشستهای تخصصی، تعامل با بخش دولتی و ایجاد بستر گفتوگو میان سرمایهگذاران و تصمیمگیرندگان، به ارتقای جایگاه اقتصادی خراسان جنوبی کمک قابل توجهی کرده است.
در حوزه صادرات، فعالان بخش خصوصی بیشترین تمرکز را بر بازار افغانستان قرار داده و با همکاری گمرکها، مسیرهای صادراتی استان را تقویت و تسهیل کردهاند. علاوه بر این، سرمایهگذاران خارجی بهویژه از کشورهای چین، هند و افغانستان در حوزههای صنعتی، معدنی و خدماتی وارد استان شده و پروژههای متعددی را آغاز کردهاند.
همانطور که بارها استاندار خراسان جنوبی و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی تاکید کردهاند همراهی بخش خصوصی با نهادهای دولتی، فرآیند سرمایهگذاری و توسعه کسبوکارها را در استان سادهتر کرده است.
در بخش صنعت و معدن، بخش خصوصی با توجه به گستردگی ذخایر معدنی استان از طلا و مس تا زغالسنگ و فلزات نادر به جذب فناوریهای نوین، تشکیل کنسرسیومهای صادراتی و هدایت سرمایهها به پروژههای راهبردی پرداخته است.
در حوزه کشاورزی نیز این بخش نقش مؤثری در معرفی مزیتهای استان شامل زرشک بیدانه، زعفران و عناب داشته و زمینه حضور این محصولات در بازارهای هدف را فراهم کرده است.
بخش خصوصی علاوه بر فعالیتهای تجاری، در حوزه سیاستگذاری نیز اثرگذار بوده و با ارائه پیشنهادهای کارشناسی در زمینه حملونقل، زیرساخت، تعرفهها و قوانین تجاری، مسیر سرمایهگذاری در استان را هموار کرده است، تعامل نزدیک فعالان اقتصادی با بخش دولتی، بهویژه استانداری و ادارهکل امور اقتصادی و دارایی، موجب شده تصمیمها و برنامهها بر پایه نیازهای واقعی بازار و سرمایهگذاران شکل گیرد.
به همین دلیل، مسئولان استان و بسیاری از کارشناسان معتقدند بدون نقش فعال بخش خصوصی، رشد صادرات استان، افزایش تعداد مجوزهای سرمایهگذاری، رونق بازارچههای مرزی و استقبال سرمایهگذاران خارجی، ممکن نبود، همگرایی بین تلاشهای دولت و مشارکت پررنگ بخش خصوصی تصویر روشنتری از حرکت خراسان جنوبی به سمت جهش اقتصادی ارائه میدهد.
با وجود این دستاوردها و ظرفیتهای خراسان جنوبی، مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی، در گفتوگویی مفصل با خبرنگار ایرنا به تشریح برنامههای توسعه اقتصادی، ظرفیتهای سرمایهگذاری و چشمانداز پیش روی استان پرداخت.
مرتضی ذاکریان با اشاره به اقدامات اجرایی دولت و پیگیریهای ویژه برای جهش اقتصادی خراسان جنوبی افزود: با توجه به سیاستهای دولت چهاردهم و پیگیریهای مدیریت استان، امروز این استان در نقطهای قرار گرفته که آمادهترین شرایط را برای جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی دارد و آثار تحولات اخیر در ماههای آینده با جهش اقتصادی قابل مشاهده خواهد بود.
وی با اشاره به در پیش بودن سفر رئیسجمهور به خراسان جنوبی، اظهار کرد: در این سفر، مجموعهای از ظرفیتها و مطالبات کلان استان در حوزه اقتصاد، سرمایهگذاری، انرژی و زیرساختها ارائه خواهد شد و هدف این است که استان وارد مرحلهای جدید از توسعه پایدار شود.
روایت یک سال اقتصادمحور در خراسان جنوبی
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی بیان کرد: از زمان آغاز به کار استاندار در آذر ۱۴۰۳، رویکرد اداره استان بر مبنای اقتصاد، جذب سرمایه، فعالسازی ظرفیتها و استفاده حداکثری از فرصتهای منطقهای و بینالمللی قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: اتفاقاتی مانند نخستین نمایشگاه فرصتهای مشترک سرمایهگذاری ایران و افغانستان پس از دو دهه، حضور استان در رویداد دیپلماسی منطقهای کشورهای مرزی در مشهد و معرفی گسترده ظرفیتهای استان در رویداد ملی “ایرانجان”، نقطه آغاز دورهای تازه برای شناساندن خراسان جنوبی در سطح ملی و جهانی بود.
ذاکریان عنوان کرد: آثار این رویدادها در هفتهها و ماههای آینده با افزایش ورود گردشگران، رشد سرمایهگذاری و ارتقای جایگاه اقتصادی استان آشکارتر خواهد شد.
اطلس جامع سرمایهگذاری؛ زیربنای علمی توسعه استان
وی یکی از اقدامات بنیادین استان را تکمیل اطلس جامع سرمایهگذاری عنوان کرد و افزود: این اطلس با ۱۴۰ لایه اطلاعاتی همه ظرفیتهای زمینپایه استان، محدودیتها، ممنوعیتها، فاصلههای ایمنی و نقاط دارای مطلوبیت سرمایهگذاری را مشخص کرده است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی ادامه داد: تعداد ۷۷۷ قطعه زمین از یک تا ۵۰ هکتار شناسایی شده که هیچ مانع قانونی یا محدودیت فنی برای سرمایهگذاری ندارد و براساس نوع فعالیت، مطلوبیت آنها تعیین شده است.
وی یادآور شد: بر اساس خروجی این اطلس، ۱۲۰ عنوان فرصت سرمایهگذاری تدوین و ۳۰۰ مجوز بینام نیز توسط دستگاههای مجوزدهنده استخراج شده که ۲۲۴ مورد آن خارج از شهرکهای صنعتی و ۴۰ مورد در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند قرار دارد.
کیف دیجیتال سرمایهگذاری؛ دسترسی برخط برای سرمایهگذاران
ذاکریان با بیان اینکه همه دادههای سرمایهگذاری استان اکنون در قالب «کیف دیجیتال سرمایهگذاری» در دسترس قرار گرفته است، گفت: این سامانه که با حضور وزیر کشور رونمایی شد، به صورت مستمر بهروزرسانی میشود و تمام اطلاعات مربوط به زمینها، مجوزها، فرصتها و شرایط قانونی در آن قابل مشاهده است.
وی با اشاره به رشد قابل توجه سرمایهگذاری خارجی در یک سال اخیر اظهار کرد: در سال اول دولت چهاردهم، تعداد پروژههای خارجی در حال بهرهبرداری ۵۶ درصد رشد داشته و تنها در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر، تعداد پروژههای خارجی استان ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی تصریح کرد: سه پروژه بزرگ انرژی خورشیدی به بهرهبرداری رسیده، سربیشه به عنوان نخستین شهر سبز یا شهر بدون خاموشی کشور معرفی شده و اکنون حدود ۲۰۰ مگاوات مذاکره قطعی با سرمایهگذاران چینی در دست انجام است.
وی اضافه کرد: ۵۰۰ مگاوات دیگر در مرحله مذاکره قرار دارد و ۷۰ مگاوات سرمایهگذاری از سوی سرمایهگذار انگلیسی در حال اجراست که ۱۰ مگاوات آن تا دهه فجر وارد مدار خواهد شد، همچنین چهار مگاوات پروژه سرمایهگذار آفریقای جنوبی نیز در مراحل نهایی اتصال به شبکه است.
پیشنهاد تشکیل منطقه آزاد سهجانبه ایران، افغانستان و چین
ذاکریان ایجاد منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی مشترک میان ایران، افغانستان و چین را یکی از پیشنهادهای کلان استان عنوان کرد و گفت: ترکیب توان فنی ایران، ظرفیت مواد اولیه افغانستان و قدرت فناوری و بازار چین، یک بسته کامل اقتصادی ایجاد میکند که هم در خنثیسازی تحریمها و هم در توسعه تجارت خارجی اثرگذار است.
وی یادآور شد: چهار استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی، کرمان و سیستان و بلوچستان ۴۰ درصد جغرافیای کشور و ۲۰ درصد جمعیت را شامل میشوند، این پهنه با ظرفیتهای معدنی، صنعتی و مرزی میتواند یک بلوک اقتصادی قدرتمند ایجاد کند.
راهآهن و انتقال آب؛ دو ابرپروژه سرنوشتساز
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی تاکید کرد: مهمترین مطالبه مشترک مردم، مسئولان و نخبگان، اتصال هرچه سریعتر راهآهن به خراسان جنوبی است، با ورود ریل بسیاری از هزینهها کاهش یافته، سرمایهگذاری تسهیل میشود و بخش زیادی از مشکلات تولید خودبهخود برطرف خواهد شد.
وی همچنین ابرپروژه انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به استان را شرط اساسی برای توسعه صنعتی دانست و گفت: این طرح میتواند نیاز آب صنایع را تأمین کند و موانع توسعه را برطرف سازد.
ذاکریان با اشاره به اختیارات ویژهای که دولت چهاردهم برای نخستین بار به استانداران مرزی داده است، اظهار کرد: با این تفویض اختیار بیسابقه میتوان ظرفیت مرزی را فعال کرد؛ از جمله ایجاد بازارچههای مشترک، گسترش مبادلات مرزی و استفاده حداکثری از مزیت جغرافیایی خراسان جنوبی.
لزوم حضور هلدینگهای بزرگ و صنایع بیننسلی
وی تاکید کرد: برای ورود به دهه دوم توسعه استان و تبدیل شدن به یک چهره صنعتی، نیازمند حضور شرکتهای بزرگ و صنایع بیننسلی هستیم؛ صنایعی که هزاران اشتغال پایدار ایجاد کنند و مانند تجربه کارخانههای بزرگ کشور، نسلبهنسل ادامه یابند.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی بیان کرد: مشاغل خرد ارزشمندند اما جهش اقتصادی با حضور هلدینگها و صنایع مادر اتفاق میافتد.
در نتیجه میتوان گفت خراسان جنوبی با داشتن گستردهترین مرزهای شرقی کشور، منابع معدنی سرشار، ظرفیتهای بینظیر کشاورزی و صنعتی، و سرمایهگذاری فعال بخش خصوصی، امروز در مسیر جهش اقتصادی قرار گرفته است. توسعه صادرات به ویژه به افغانستان، رشد انرژیهای تجدیدپذیر، جذب سرمایهگذاران خارجی و اجرای پروژههای بزرگ زیرساختی نشان میدهد که استان آماده تبدیل شدن به قطب اقتصادی در شرق و جنوبشرق کشور است.
همگرایی بین ظرفیتهای طبیعی، اقدامات دولت و نقش فعال بخش خصوصی، زمینهساز تحقق برنامههای توسعهای خراسان جنوبی شده و چشمانداز روشنی برای افزایش اشتغال، ارتقای استانداردهای زندگی و تثبیت جایگاه استان در اقتصاد ملی ایجاد کرده است. این موفقیتها نویدبخش آیندهای است که در آن خراسان جنوبی نه تنها از منابع خود بهرهبرداری میکند، بلکه به یک نماد توسعه پایدار و سرمایهگذاری موفق در ایران تبدیل خواهد شد.
