فصل برداشت یاقوت های سرخ خراسان جنوبی در حالی آغاز شده که هنوز ساز و کار متناسبی برای قیمت گذاری و خرید زرشک در استان وجود ندارد و دلالان بیشترین منفعت را از وضعیت موجود می برند.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی بیرجند به نقل از خبرگزاری بازار: ایران نخستین تولید کننده زرشک در جهان است که ۹۰ درصد این محصول توسط کشاورزان خراسان جنوبی تولید می شود.
این روزها نیز روز برداشت یاقوت های سرخ در این منطقه است و روزهای چندان خوشایندی برای کشاورزان به نظر نمی رسد چراکه از مشکلاتی چون نبود جایگاه برای نگهداری و خشک کردن محصول، عدم حمایت دولت در خرید به موقع محصول و میدان تازی دلالان رنج می برند.
در حال حاضر حدود ۱۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی خراسان جنوبی زیر کشت زرشک بوده و بیش از ۳۶ هزار کشاورز از این راه امرار معاش می کنند. فصل برداشت زرشک فرا رسیده اما هنوز بخش قابل‌توجهی از زرشک خشک کشاورزان از سال های گذشته در انبارها دپو و حتی پوسیده شده است.
شیوع کرونا طی دو سال گذشته مشکلات کاورزان خراسان جنوبی را دو چندان کرده و بازار خرید و فروش محصول کوچک تر شده و کشاورزان برای حل مشکلات شان نیازمند تدبیر و حمایت جدی مسئولان هستند.
به گفته کارشناسان محصول زرشک می تواند ارزآوری خوبی نیز برای کشور به عنوان اولین تولید کننده این محصول داشته باشد اما نبود صنایع فراوری بزرگ و فعال تا کنون نتوانسته ایم در این زمینه نیز موفق عمل کنیم.
دپوی زرشک در انبارها
یکی از زرشکاران بیرجندی در گفت و گو با بازار با بیان اینکه بارگاهی برای نگهداری زرشک نداریم و باید آن را تازه بفروشیم، گفت: زرشک‌های پارسال هم که خراب شده و هنوز روی دستمان مانده است.
رضا دادگر ادامه داد: اگرچه تعاون روستایی برای خرید زرشک تازه و خشک ورود پیدا کرده اما با قیمت بسیار ناچیز محصول را از ما خریداری می‌کنند و با این قیمتها نه تنها به صرفه برای کشاورز نیست بلکه موجب ضرر و زیان ما شده است.
وی با بیان اینکه هر ساله در فصل برداشت زرشک دلالان یکه‌تازی می‌کنند، افزود: بسیاری از کشاورزان هنوز نتوانسته‌اند محصول سال گذشته را به فروش برسانند.
دادگر اظهار کرد: قیمت‌گذاری زرشک پاسخگوی هزینه‌های زرشک کار نیست و می‌طلبد دولت برنامه ویژه برای حمایت از زرشک کاران داشته باشد..
قیمت گذاری زرشک منصفانه نیست
یکی دیگر از کشاورزان در گفت و گو با بازار با اشاره به مشکلات زرشکاران بیان کرد: نبود مکان و جایگاهی برای خشک کردن و نگهداری زرشک از جمله مشکلات پیش روی زرشک کاران است.
رضا چاحوضی با بیان اینکه زرشک هر سال درمیان محصول می دهد، افزود: متاسفانه سال گذشته سرما بیش از نیمی از محصولم را از بین برد.
وی با بیان اینکه قیمت گذاری زرشک سال گذشته اصلا منصفانه نبود، افزود: امیدواریم دولت در سال جاری چاره ای اساسی برای خرید زرشک بیاندیشد در غیر این صورت باری دیگر متضرر می شویم.
وی‌بیان کرد: بخش قابل‌توجهی از محصول زرشک کاران از سال گذشته در انبارها مانده و دلالان با ۵۰ درصد زیر قیمت، خواهان خرید محصول هستند.
چاحوضی اظهار کرد: مگر یک کشاورز چقدر توان دارد تا محصولی که یک سال در میان به ثمر می‌نشیند از یک سو گرفتار آفات و ناملایمت های بازار شود و از سویی هم نامهربانی‌های مسئولان را ببیند.
دلالان سود زرشک را به جیب می زنند
یکی دیگر از زرشک کاران در گفت و گو با بازار با گلایه از نرخ بالای سموم و کود بیان کرد: با شرایط پیش رو، کشاورز در قبال کشاورزی اش نه تنها سودی نمی کند بلکه باید ضرر هم بپردازد
محمد شهرآشوب خواستار توجه ویژه به قشر کشاورز شد و گفت: همه ساله تنها سودجویان و دلالان دسترنج کشاورزان را به جیب می زنند.
وی اظهار کرد: در شرایطی که کرونا اقتصاد و معیشت خانوارها را با چالش روبه رو کرده، نیازمند توجهی ویژه از سوی مسئولان هستیم.
شهرآشوب با بیان اینکه علی‌رغم خواص بالای زرشک، این محصول در سبد مصرفی خانوارها وجود ندارد، اظهار کرد: باید زرشک و خواص آن در کشور و دنیا معرفی شود.
وی بیان کرد: علی‌رغم سازگاری منطقه با کشت محصول کم آب بر زرشک، با شرایط پیش رو بسیاری از کشاورزان از ادامه فعالیت پشیمان شده اند.
زرشکاران انگیزه برداشت محصول ندارند
نماینده مردم قاین و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی هم چندی پیش در شورای اداری خراسان‌جنوبی که با حضور رئیس جمهور برگزار شد، بیان کرد: علی رغم فرارسیدن فصل برداشت زرشک، مردم هیچ انگیزه‌ای برای برداشت آن ندارند چرا که کشاورزان و زرشک کاران متضرر شده‌اند.
سلمان اسحاقی خواستار رفع مشکلات زرشک کاران شد و افزود: در شرایط پیش رو دسترنج کشاورزان به جیب دلال می رود.
وی با تاکید بر ضرورت حمایت از کشاورزان در خرید محصولات کشاورزی اظهار کرد: در حال حاضر انبارهایی پر از زرشک در استان وجود داشته که نیازمند توجه است.
علی رغم فرارسیدن فصل برداشت زرشک، مردم هیچ انگیزه‌ای برای برداشت آن ندارند چرا که کشاورزان و زرشک کاران متضرر شده‌اند
موزای کاری زیاد است
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی بیرجند در گفتگو با بازار با بیان اینکه از تأکیدات استاندار سرمایه گذاری در حوزه زرشک است، گفت: در این راستا اتاق تعاون پیگیری برای ایجاد تعاونی محصولات استراتژیک استان را انجام می‌دهد.
حسین خیریه با بیان اینکه درخواست عارضه‌یابی واحدهای فرآوری زرشک را از مسئولان ذیربط داشته ایم، بیان کرد: مشکلات واحدهای فراوری زرشک و ظرفیت آنها باید بررسی شود و پیشنهادات برای احیا و افزایش ظرفیت این واحدها نیز ارائه شود.
وی پیشنهاد داد: بانک‌ها وام‌های کم بهره در اختیار صنایع تبدیلی قرار دهند و از طرف دیگر واحدها نیز تعهد خرید زرشک از کشاورزان را بدهند.
خیریه ادامه داد: در حوزه محصولات استراتژیک و از جمله زرشک موازی کاری‌ها زیاد است و با راه اندازی تعاونی محصولات استراتژیک استان باید برای حل مشکلات همه واحد شویم.
مسئولان در زمینه قیمت گذاری تعلل نکنند
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی بیرجند بیان داشت: برای قیمت گذاری جهاد کشاورزی و سازمان تعاون باید در زمینه قیمت گذاری زرشک ورود کنند.
خیریه تصریح کرد: باید هرچه سریع‌تر قیمت کف را اعلام کنیم تا دلالان قبل از برداشت زرشک ورود نکنند و محصول کشاورزان را از دست آنها با رقم پایین خارج کنند.
وی در خصوص تأمین سرمایه در گردش برای خرید تضمینی زرشک کشاورزان هم گفت: سرمایه در گردش از محل فروش اموال تملیکی استان استانداری تأمین کند.
رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی بیرجند همچنین خواستار شد: نتایجی که دانشگاه‌ها در زمینه پژوهش محصولات استراتژیک انجام می‌شود به اتاق بازرگانی هم اعلام شود تا در جلسات مطرح کنیم.
خیریه با بیان اینکه اکنون برای هر نیم هکتار سطح زیر کشت ۷۰ متر مجوز بارگاه زرشک صادر می‌شود، ادامه داد: نظام مهندسی کشاورزی استان طی نامه‌ای درخواست کرده که سطح زیر کشت برای ایجاد بارگاه زرشک به هزار متر کاهش یابد که باید از سوی مسئولان بلند پایه استان این مهم پیگیری شود.
سهم ناچیز زرشک از سبد صادراتی
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند در گفت و گو با خبرنگار بازار بیان کرد: زرشک از جمله محصولات استراتژیک و مهم استان بوده که ۳۶ هزار خانوار در روستاها از محل تولید این محصول امرار معاش می کنند.
محسن احتشام با اشاره به مشکلات پیش روی زرشک کاران اظهار کرد: حجم زیادی از محصول زرشک سال گذشته کشاورزان در انبارها باقی مانده است.
وی خواستار تعیین قیمت منصفانه برای زرشک شد و گفت: تا فصل برداشت زرشک شروع نشده باید برای آن برنامه ریزی و استراتژی های لازم را تبیین کنیم.
احتشام با بیان اینکه سالانه بیش از ۲۲ هزار تن زرشک خشک در استان تولید می شود اما میزان صادرات آن بسیار ناچیز است، گفت: برای حل مشکلات زرشک باید صادر کننده و سرمایه گذار حمایت شود.
آزمایشگاه تخصصی زرشک احداث شود
مدیربازرگانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در گفتگو با بازار بازاریابی و فروش را مشکل اصلی زرشکاران در استان دانست و گفت: زرشک توسط دلالان از افراد مختلف با کیفیت‌های متفاوت خریداری و مخلوط می‌شود و در ارائه محصول به بازارهای صادراتی مشکل ایجاد می‌کند.
احمد بیکس خواستار ورود ویژه دولت به فروش و بسته بندی زرشک تازه شد و اظهار کرد: همچنین نیازمند احداث آزمایشگاه تخصصی زرشک هستیم.
وی بیان کرد: زرشک در کشور مغفول مانده و می طلبد از طریق حضور در نمایشگاه ها، معرفی برند ویژه و تولید محصولات فراوری مورد توجه قرار گیرد.
وی خواستار معرفی محصولات استراتژیک استان در رسانه ملی و شبکه‌های سراسری شد و بیان داشت: تأمین سرمایه در گردش برای خرید زرشک در فصل برداشت در شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی مطرح شود.
زرشک توسط دلالان از افراد مختلف با کیفیت‌های متفاوت خریداری و مخلوط می‌شود و در ارائه محصول به بازارهای صادراتی مشکل ایجاد می‌کند
مدیربازرگانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه در زمینه بازاریابی باید در سایر استان‌ها ورود کنیم، تصریح کرد: تجار و بازرگانانی که در حوزه محصولات استراتژیک استان فعالیت می‌کنند را شناسنامه دار کنیم و از آنها بخواهیم در جلسات مرتبط شرکت کنند.
وی با بیان اینکه باید از ظرفیت وزارت خارجه در زمینه معرفی محصولات کشاورزی استان در خارج از کشور استفاده کنیم، ادامه داد: علوم پزشکی در زمینه خواص و اثرات این محصولات و معرفی آن به جامعه ورود کند.
بیکس با بیان اینکه در حوزه محصولات استراتژیک دستگاه‌های مختلفی به صورت پراکنده در فصل برداشت ورود می‌کنند، عنوان کرد: یک متولی همه را جمع بندی کنند تا هم افزایی ایجاد شود و موازی کاری نداشته باشیم.
خرید توافقی مشکل زرشک کاران را حل می کند
مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی در گفت و گو با بازار با اشاره به فصل برداشت زرشک در خراسان جنوبی بیان کرد: طی این روزها تشکل ها، زرشک تازه را به صورت محدود خریداری کرده و به بازارهای هدف ارسال می کنند.
وحید ضیائیان احمدی ادامه داد: از کشاورزان خواستاریم خودشان زرشک را خشک کنند تا بتوانیم برنامه ای مطلوب برای خرید زرشک خشک‌شده آن ها اجرا کنیم.
در حال حاضر زرشک مرغوب کشاورزان بازار خوبی دارد اما مدیریت کامل زرشک تازه از توان ما خارج بوده و به صورت محدود خریداری می کنیم
مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی ادامه داد: اگر محدودیت های کرونایی رفع شود طی چند ماه آینده شاهد رونق بازار خرید و فروش زرشک خواهیم بود.
وی بیان کرد: در حال حاضر زرشک مرغوب کشاورزان بازار خوبی دارد اما مدیریت کامل زرشک تازه از توان ما خارج بوده و به صورت محدود خریداری می کنیم.
ضیائیان احمدی با بیان اینکه در حال حاضر سه مرکز در شهرستان های بیرجند و درمیان و آرین شهر زرشک تازه را خریداری می کنند، اظهار کرد: قیمت زرشک تازه متغیر بوده و بر اساس نیاز روز بازار تهران است.
وی ادامه داد: قطعا قیمت کنونی زرشک منصفانه نیست بنابراین از کشاورزان خواستاریم زرشک را خشک کنند تا با قیمت مطلوبی به فروش برسد.
ضیائیان احمدی بیان کرد: اگر زرشک جزو ۳۲ محصولی که خرید توافقی دارد، قرار گیرد مشکل کشاورزان به صورت دائم حل می شود که این امر نیازمند حمایت تمام متولیان امر است.
دردسرهای خرده مالکی برای احداث بارگاه زرشک
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه محصول زرشک از نظر اقتصادی و اشتغال بیشترین تأثیر را در استان دارد، بیان داشت: خراسان جنوبی تنها تولید کننده زرشک کشور و دنیا است.
عبدالرضا رضایی با تاکید بر اینکه باید توجه ویژه‌ای برای حل مشکلات این محصول انجام شود، تصریح کرد: زرشک چون خاص استان است تمام ارگان‌ها و دستگاه‌ها باید بیشترین تمرکز را روی این محصول مهم بگذارند.
به گفته وی معیشت حدود ۵۰ هزار خانوار در استان به این محصول وابسته است.
وی در پاسخ به این سوال که زرشک کاران برای ایجاد بارگاه های زرشک مشکل دارند و آیا در زمینه کاهش سطح زیر کشت برای صدور مجوز احداث بارگاه زرشک می توان اقدامی انجام داد؟ گفت: سازمان امور اراضی کشاورزی کشور ابلاغ کرده و ما چندین مکاتبه داشته‌ایم اما تا کنون موافقتی اعلام نشده است.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه در خراسان جنوبی خرده مالکی زیاد است عنوان کرد: موضوع باید در شورای گفتگو مطرح شود تا در سطح بالاتری این مهم پیگیری شود.
رضایی عنوان کرد: در گذشته به ازای هر دو هزار و ۵۰۰ متر سطح زیر کشت مجوز احداث بارگاه صادر می‌شد اما از زمانی سازمان امور اراضی ورود کرد بخشنامه تغییر کرد.
امید است پشتیبانی از قشر کشاورز خراسان جنوبی توسط دولت جدی گرفته شود و حمایت ها از چهارچوب شعار خارج شده و رنگ واقعیت بگیرد چراکه بی انگیزگی کشاورزان روزهای تاریکی را پیش روی محصولات استراتژیک قرار خواهد داد.
