محسن احتشام،رئیس اتاق بازرگانی بیرجند در دومین جلسه کارگروه استانی محصولات استراتژیک باغبانی استان(زعفران، زرشک و عناب) اظهار کرد: اگر یک گزارش تحلیلی درباره محصولات استراتژیک خراسان‌جنوبی داشته باشیم درمی‌یابیم که در استان ۶۳ تن زعفران تولید می شود ولی در عمل کمتر از ۱۰ درصد آن در خراسان جنوبی بسته بندی می شود.
وی بیان کرد: پروانه بهره‌برداری زعفران برای ۲۳ واحد صادر کردیم ولی در عمل تنها یک واحد در حوزه صادرات زعفران در خراسان‌جنوبی کار می‌کند.
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند با اشاره به اینکه کمتر از ۶ تن زعفران در خراسان جنوبی بسته بندی می شود، یادآور شد: در حوزه فراوری و صادرات مشکلات زیادی در مسیر فعالان وجود دارد که در این زمینه باید تدبیری بیندیشیم.
احتشام با اشاره به ضرورت پیگیری بحث زعفران ارگانیم گفت: عمده زعفران خراسان جنوبی در خراسان رضوی بسته بندی و صادر می شود.
وی با بیان اینکه کار نشان ملی زعفران به اتمام رسیده است، اظهار کرد: از این جهت هر زعفرانی که از ایران بخواهد صادر شود باید دارای نشان ملی باشد که یک اتفاق بسیار مثبت در حوزه تجارت این محصول مهم محسوب می شود.
عبدالرضارضایی، مدیرامور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی نیز در این زمینه اظهار کرد: در زمینه تولید زعفران در خراسان جنوبی ۳۸ هزار و ۳۹، عناب ۹ هزار و ۵۰۰ و زرشک بالغ بر ۵۰ هزار خانواره بهره بردار مشارکت دارند
وی بیان کرد: با احتساب اشتغال‌های جانبی در زمینه‌های خرید و فروش، صنایع فراوری و بسته بندی و حمل و نقل اقتصاد بخش قابل توجهی از جمعیت استان به آنها وابسته گردیده است که این موضوع نقش وجایگاه ویژه این محصولات را بیش ازپیش مشخص می‌نماید.
مدیرامور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی ادامه داد: سطح محصولات باغی خراسان‌جنوبی ۸۲۲۰۶، کل تولید محصولات باغی استان ۱۱۲۹۷۴ تن سطح باغات دیم ۸۷۰۸ هکتار و سطح گلخانه های استان ۶۷.۲ هکتار با تولید ۱۱۰۶۱ تن است.
رضایی افزود: میزان تولید زرشک سالانه در خراسان‌جنوبی۱۸۸۳۰تن و میزان تولید عناب نیز ۶۳۰۹ تن، میزان تولید زعفران ۶۳.۱۳تن ومیزان تولید گیاهان دارویی نیز ۲۸۶۸ تن است.
وی در زمینه محصول زعفران بیان کرد: زعفران با قدمت بیش از چند قرن بدلیل شرایط خاص اقلیمی و رعایت اصول کشاورزی پایدار در استان از کیفیت بالا برخوردار بوده و درصد بالایی از آن بصورت سالم و ارگانیک تولید می گردد.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ادامه داد: بهره وری بالای آب در مقایسه با سایر محصولات (حدود ۴۵۰۰ مترمکعب در هکتار سالیانه) اشتغال زایی بسیار بالا (به ازاء هر هکتار زعفران ۲۰۵ نفر روز کار درسال) و میزان خانوار بهره بردار زعفران در استان نشان دهنده جایگاه ویژه این محصول ارزشمند است.
رضایی افزود: استان خراسان جنوبی بر اساس آمار سال ۱۳۹۷ با سطح زیر کشت حدود ۱۶۲۵۳هکتار و تولید ۶۳.۱۳ تن مقام دوم سطح زیر کشت و تولید کشور را دارا می باشد. و شهرستان قاین با سطح ۴۷۲۸ هکتار و تولید حدود ۲۰تن مقام اول تولید زعفران استان را به خود اختصاص داده است.
وی بیان کرد: در استان برای ۳۰ واحد مجوز بسته بندی و فرآوری زعفران صادر شده است که از آنها ۱۶ واحد با ظرفیت اسمی ۲۵ تن و ظرفیت واقعی ۱۶ تن فعال بوده و ۷ واحد پروانه بهره برداری اخذ کرده اند.
مدیرامور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: ثبت رقم و مالکیت معنوی آن به نام جمهوری اسلامی ایران، ایجاد کارگاه های فرآوری بهداشتی زعفران وجلو گیری از قاچاق غیر قانونی پیاز زعفران از کشور و ایجاد محدودیت برای خروج به رویه به سایر استانها از جمله پیشنهادات برای سودآوری بیشتر از محصول زعفران است.
رضایی گفت: همچنین خراسان جنوبی بالاترین سطح زیر کشت، تولید و عملکرد محصول زرشک، مقام اول را در ایران و جهان داراست. شهرستانهای قاین، زیرکوه و بیرجند بیشترین سطح زیر کشت و تولید این محصول در استان را به خود اختصاص داده اند.
وی بیان کرد: درباره دو محصول استراتژیک عناب و زرشک مشکلاتی چون خشکسالی،شور شدن منابع آب و خاک،اثرات تغییر اقلیم و شرایط نامساعد محیطی مانند بادهای گرم،ریزگردها، گرمای شدید تابستان و کم شدن سهم آب چاه های کشاورزی وجود دارد.
مدیرامور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی یادآور شد: نوسانات قیمت بازار،کامل نبودن چرخه فرآوری محصول،بنیه مالی باغداران ،ضعف خرده مالکی ،عدم انجام بموقع تعهدات بیمه و مشکلات مربوط به نیازهای تحقیقاتی نیزاز دیگر مشکلات مرتبط با این دو محصول است.
